6 โรคขาดสารอาหารที่พบบ่อย ผมร่วง เล็บเปราะ หน้ามืด อาการที่ต้องระวัง

     อาหารที่ไม่เหมาะสมเป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญที่สามารถทำให้เราเกิดโรคได้ ยิ่งโดยเฉพาะอาหารในปัจจุบันนี้ที่มักมีไขมันและแคลอรี่สูง แต่มีสารอาหารที่จำเป็นต่อร่างกายต่ำ ถึงแม้ว่าการกินอาหารเหล่านี้จะช่วยให้เราอิ่มท้องและมีแรงทำกิจกรรมต่าง ๆ แต่กลับไม่ส่งผลดีต่อร่างกายในระยะยาว เนื่องจากจะทำให้เราขาดสารอาหารได้

     หากกล่าวถึงผู้ที่ต้องประสบกับภาวะขาดสารอาหาร หลายคนอาจมีภาพจำว่าต้องมาจากถิ่นธุรกันดารที่ขาดแคลนอาหารอย่างรุนแรง แต่แท้จริงแล้วภาวะขาดสารอาหารกลับเป็นภาวะที่พบเจอได้ในคนทั่วไปที่เลือกรับประทานอาหารได้ไม่ดีมากพอ จนส่งผลให้ร่างกายเกิดภาวะขาดสารอาหารบางอย่าง ซึ่งหากปล่อยไว้โดยไม่รีบแก้ไข ก็อาจส่งผลไปถึงปัญหาสุขภาพในระยะยาวได้  

ภาวะขาดสารอาหารคืออะไร ?

     โดยปกติร่างกายของเราจะต้องการวิตามินและแร่ธาตุหลายชนิดเพื่อการทำงานที่เหมาะสมและป้องกันโรค  ซึ่งวิตามินและแร่ธาตุเหล่านี้เราเรียกกันว่าสารอาหารรอง 

     ภาวะขาดสารอาหารจะเกิดขึ้นเมื่อร่างกายของเราไม่ได้รับหรือไม่สามารถดูดซึมสารอาหารรองเหล่านี้ได้ในปริมาณที่ต้องการ และหากปล่อยยืดเยื้อก็อาจนำไปสู่อันตรายได้ ร่างกายของเราไม่สามารถผลิตสารอาหารรองได้เอง จำเป็นที่จะต้องได้รับสารอาหารรองเหล่านี้ผ่านทางการรับประทานอาหาร

     การขาดสารอาหารอาจส่งผลให้เกิดความบกพร่องทางสติปัญญา โรคหลอดเลือดหัวใจ โรคตา การติดเชื้อ มะเร็ง เบาหวาน การอักเสบ โรคอ้วน และอื่น ๆ หรืออาจมีอาการไม่ปกติทั่วไป เช่น เหนื่อยล้า ผิวสีซีด ง่วงนอน หายใจลำบาก ใจสั่น สมาธิไม่ดี รู้สึกเสียวซ่าหรือชาบริเวณข้อต่อ ผมร่วง หน้ามืดและมึนหัว ดังนั้นจึงเป็นสิ่งสำคัญที่จะต้องป้องกันให้ดี วิธีหนึ่งที่ทำได้ง่าย ๆ นั่นก็คือการพยายามกินอาหารให้หลากหลายและกินในปริมาณที่เพียงพอเพื่อที่จะได้เป็นการป้องกันเบื้องต้น

6 โรคขาดสารอาหาร

1. โรคขาดธาตุเหล็ก

     เมื่อร่างกายของเรามีธาตุเหล็กไม่เพียงพอในการผลิตฮีโมโกลบินในเม็ดเลือดแดง ร่างกายก็จะเกิดภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็กได้

     การสูญเสียเลือดอาจเป็นสาเหตุสำคัญของการขาดธาตุเหล็ก โดยเฉพาะผู้หญิงที่มีความเสี่ยงสูงในการขาดเลือด เนื่องจากจำเป็นที่จะต้องเสียเลือดในช่วงมีประจำเดือน แต่อีกสาเหตุในกาารขาดธาตุเหล็ก ก็อาจเกิดจากการรับประทานอาหารบางอย่างน้อยเกินไปก็ได้เช่นกัน

     นอกจากนี้โรคบางอย่างก็ทำให้เราเกิดภาวะขาดสารอาหารและขาดธาตุเหล็กได้ โรคที่กี่ยวกับช่องท้องบางอย่างก็ส่งผลต่อความสามารถของลำไส้ในการดูดซึมสารอาหารลดลง ซึ่งแนวทางการรักษาที่ดีที่สุด คือ การเสริมธาตุเหล็กและเสริมคุณค่าทางอาหาร ด้วยการกินอาหารที่อุดมด้วยธาตุเหล็ก

• 6 ผักช่วยบำรุงเลือด มีธาตุเหล็กสูง ป้องกันโลหิตจาง แก้อาการอ่อนเพลีย
• 5 ผลไม้ที่มีธาตุเหล็กสูง บำรุงเลือด เพิ่มฮีโมโกลบิน ป้องกันโรคโลหิตจาง

อาการของการขาดธาตุเหล็ก

• ผิวซีด เปลือกตาด้านในซีด บ่งบอกถึงภาวะโลหิตจาง
• อ่อนเพลีย เหนื่อยล้าเป็นอย่างมาก
• เล็บเปราะ
• อาการเจ็บหน้าอกและหายใจติดขัด พร้อมกับการเต้นของหัวใจอย่างรวดเร็ว 
• มือเท้าเย็น
• ลิ้นบวม ลิ้นอักเสบโดยไม่มีสาเหตุ
• ปวดหัวและเวียนศีรษะ

2. โรคขาดไอโอดีน 

     การขาดสารไอโอดีนจะเกิดขึ้นเมื่อเราบริโภคไอโอดีนไม่เพียงพอ ส่งผลให้เกิดโรคคอพอกและต่อมไทรอยด์ทำงานผิดปกติ โดยผู้หญิงมักมีแนวโน้มที่จะเกิดภาวะพร่องไทรอยด์มากกว่าผู้ชาย นอกจากนี้ยังมีบุคคลอื่น ๆ ที่มีแนวโน้มจะเป็นโรคนี้มากขึ้น ได้แก่ ผู้ที่เคยมีปัญหาเกี่ยวกับไทรอยด์ ผู้ที่ได้รับการผ่าตัดเพื่อแก้ไขปัญหาไทรอยด์ และผู้ที่มีประวัติครอบครัวเป็นโรคไทรอยด์ แม้แต่ผู้ที่ได้รับรังสีรักษาที่ต่อมไทรอยด์ ที่บริเวณคอหรือหน้าอกก็ยังมีความเสี่ยง รวมถึงสตรีมีครรภ์ก็อาจเกิดภาวะขาดสารไอโอดีนได้เช่นกัน

     วิธีที่ดีที่สุดที่จะป้องกันการขาดสารไอโอดีน ก็คือการบริโภคอาหารที่อุดมไปด้วยสารอาหาร การบริโภคเกลือที่ได้รับการเสริมไอโอดีน อาหารทะเล สาหร่าย และโยเกิร์ต ก็สามารถช่วยเติมไอโอดีนให้กับร่างกายได้

     นอกจากไอโอดีน การบริโภคซีลีเนียมก็เป็นสิ่งสำคัญ เนื่องจากมีความเชื่อมโยงกันระหว่างไอโอดีนและซีลีเนียม สารอาหารทั้ง 2 ชนิดนี้มีบทบาทสำคัญในการทำงานของฮอร์โมนไทรอยด์

• 7 อาหารที่มีไอโอดีนสูง ช่วยเผาผลาญ ลดเสี่ยงคอพอก ป้องกันการขาดไอโอดีน
• 6 อาหารไอโอดีนสูง ลดความเสี่ยงโรคคอพอก ช่วยเผาผลาญพลังงาน

อาการของการขาดไอโอดีน

• โรคคอพอก ต่อมไทรอยด์โต
• เหนื่อยล้า
• ท้องผูก
• หน้าบวม
• กล้ามเนื้ออ่อนแรง
• ผิวแห้ง
• ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ
• ผมร่วง ผมบาง
• ภาวะซึมเศร้า
• ความจำเสื่อม
• น้ำหนักเพิ่ม อ้วนขึ้น
• รู้สึกหนาวได้ง่ายกว่าปกติ
• ประจำเดือนมาไม่ปกติ
• ระดับคอเลสเตอรอลในเลือดสูง

3. โรคขาดวิตามินบี

     B-complex หรือวิตามินบีรวม คือการรวมกันของกลุ่มวิตามินบีหลายชนิด ซึ่งวิตามินบีแต่ละชนิดก็มีส่วนเกี่ยวข้องกับการทำำงานของร่างกายในส่วนต่าง ๆ  แและปัญหาการพร่องวิตามินบีตัวใดตัวหนึ่ง ก็อาจทำให้เกิดปัญหาต่อสุขภาพโดยรวมได้

     การขาดวิตามินบี 1 หรือ ไทอามีน สามารถทำให้เกิดโรคเหน็บชาได้ และยังอาจนำไปสู่ภาวะหัวใจล้มเหลวได้อีกด้วย ยิ่งโดยเฉพาะผู้ที่ดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ ผู้ที่เป็นเบาหวาน ผู้สูงอายุ และผู้ที่ผ่านการผ่าตัดลดความอ้วน ก็จะมีความเสี่ยงสูง

     การขาดวิตามิน B3 หรือไนอาซิน ภาวะนี้มีลักษณะเฉพาะด้วยอาการท้องร่วง ภาวะสมองเสื่อม และ โรคผิวหนังไวต่อแสงแดด และหากไม่ได้รับการรักษาอาจทำให้เสียชีวิตได้

     การขาดวิตามิน B7 หรือไบโอติน ทำให้ผมบางและมีผื่นขึ้นรอบดวงตา จมูกและปาก นอกจากนี้ยังอาจทำให้เกิดการติดเชื้อที่ผิวหนังและในผู้ป่วยบางรายอาจมีอาการชัก

     การขาดวิตามิน B12 หรือโคบาลามิน อาจทำให้เกิดอาการเหนื่อยล้า เบื่ออาหาร น้ำหนักลด ท้องผูก และปัญหาเกี่ยวกับเส้นประสาท อาการอื่น ๆ ที่อาจเกิดร่วมได้คือภาวะซึมเศร้าและสับสน

     โฟเลตก็เป็นวิตามิน B-complex อีกตัวหนึ่ง ซึ่งหากร่างกายขาดไปอาจทำให้เกิดโรคแทรกซ้อนร้ายแรงได้ อาการต่างๆ ได้แก่ อ่อนแรง ไม่มีสมาธิ และหายใจลำบาก รวมถึงอาจมีปัญหาเกี่ยวกับระบบทางเดินอาหาร

     ในผู้หญิง การขาดโฟเลตจะเพิ่มความเสี่ยงในการให้กำเนิดทารกที่มีข้อบกพร่องทางประสาท หากมารดารับโฟเลตไม่เพียงพออาจทำให้ทารกมีน้ำหนักแรกเกิดต่ำ คลอดก่อนกำหนด และการการเจริญเติบโตของทารกในครรภ์เป็นไปอย่างล่าช้าและผิดปกติ

• วิตามินบี มีอะไรบ้าง วิตามินบีไหน ช่วยอะไรบ้าง พร้อมลิสต์อาหารที่มีวิตามินบี
• 6 อาหารมีวิตามินบี 12 ดีต่อระบบประสาท สมอง ลดเสี่ยงขาดวิตามินบี 12 เมื่ออายุมาก
• 8 ผักที่มีวิตามินบีรวม ดีต่อระบบประสาทและสมอง เสริมสร้างภูมิคุ้มกัน

อาการของการขาดวิตามินบี

• ท้องผูกหรือท้องร่วง
• ผมบาง ผมร่วง
• ผื่น
• ติดเชื้อที่ผิวหนังได้ง่าย
• อ่อนแรง
• เบื่ออาหาร
• น้ำหนักลด
• ไม่มีสมาธิ

4. โรคขาดวิตามินซี 

     สาเหตุหลักของโรคเลือดออกตามไรฟันคือการได้รับวิตามินซีไม่เพียงพอ โดยเฉพาะบุคคลที่มีความเสี่ยงสูง เช่น ผู้ที่ติดสุราและสูบบุหรี่ ผู้ที่มีโภชนาการไม่ดี และผู้ที่มีอาการป่วยทางจิตขั้นรุนแรง แม้แต่ผู้ที่ได้รับการฟอกไตก็มีความเสี่ยงเช่นกัน เนื่องจากวิตามินซีจะหายไปในกระบวนการบำบัด 

     การเพิ่มอาหารที่อุดมด้วยวิตามินซีสามารถช่วยได้ อย่างการรับประทานส้ม น้ำส้ม น้ำมะนาว รวมไปถึงอาหารที่มีวิตามินซีอื่น ๆ อีกเช่น บร็อคโคลี่ มันฝรั่ง และกะหล่ำดอก ก็เป็นการลดความเสี่ยงในการขาดวิตามินซีได้

• 5 ผลไม้วิตามินซีสูง มากกว่าส้ม เสริมสร้างภูมิคุ้มกัน ต้านทานโรค ผิวสวยใส
• 10 อันดับ อาหารวิตามินซีสูง เติมวิตามินซีให้ผิวสวย ไม่ป่วยง่าย เสริมภูมิคุ้มกัน
• 10 ผักผลไม้วิตามินซีสูง ช่วยป้องกันหวัด เสริมสร้างภูมิคุ้มกัน

อาการของการขาดวิตามินซี

• ภาวะซึมเศร้า
• เหนื่อยล้า
• ผื่น
• บาดแผลหายช้า
• โรคเหงือกอักเสบ
• หงุดหงิดง่าย
• เลือดออกตามไรฟัน

5. โรคขาดแคลเซียม

     ภาวะแคลเซียมในเลือดต่ำอาจเกิดจากปัจจัยหลายประการ ซึ่งรวมไปถึงการรับประทานอาหารที่มีแคลเซียมไม่เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย การขาดแสงแดด โรคไตเรื้อรัง โรคตับหรือโรคตับแข็ง รวมถึงโรคบางอย่างที่อาจทำให้การดูดซึมแคลเซียมในลำไส้ลดลง การขาดวิตามินดีก็เป็นอีกสาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะแคลเซียมในเลือดต่ำได้เช่นกัน

     บุคคลที่เสี่ยงต่อการขาดแคลเซียม ได้แก่ สตรีวัยหมดประจำเดือน บุคคลที่มีอาการแพ้แลคโตส และผู้ที่รับประทานอาหารแบบมังสวิรัติ การรักษาภาวะแคลเซียมในเลือดต่ำมักทำโดยการเพิ่มอาหารเสริมแคลเซียมและวิตามินดี แต่นอกจากนี้การรับประทานอาหารที่มีแคลเซียมสูงก็สามารถช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดภาวะนี้ได้เช่นกัน 

• 4 ปลามีแคลเซียม บำรุงกระดูก มีประโยชน์ กินเพิ่มแคลเซียมได้ไม่แพ้นม
• 5 อาหารแคลเซียมสูง ไม่จำเป็นต้องดื่มนม ก็บำรุงกระดูกได้

อาการของการขาดแคลเซียม

• เหนื่อยล้า
• วิตกกังวลและสับสน
• เล็บเปราะ
• ความจำไม่ดี
• ผิวแห้ง
• ผมหยาบ
• ผมร่วง
• ปวดกล้ามเนื้อและกล้ามเนื้ออ่อนแรง

6. โรคขาดวิตามินดี

     ความบกพร่องของวิตามินดีในร่างกายนั้นเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น การสัมผัสกับแสงแดดน้อย เป็นโรคลำไส้อักเสบหรือภาวะอื่น ๆ ที่ทำให้เกิดการดูดซึมสารอาหารได้ไม่ดี

     ผู้ทานมังสวิรัติและวีแกนก็อาจมีความเสี่ยงสูงเช่นกัน เนื่องจากแหล่งอาหารธรรมชาติส่วนใหญ่ของวิตามินดีมักมาจากเนื้อสัตว์และผลิตภัณฑ์จากสัตว์ เช่น ปลา เนื้อสัตว์ปีก และผลิตภัณฑ์จากนม

     การเพิ่มอาหารที่อุดมไปด้วยวิตามินดีและการได้รับแสงแดดยามเช้าเป็นประจำ ถือเป็นวิธีที่ดีที่สุดที่จะช่วยป้องกันการเกิดภาวะขาดสารอาหารชนิดนี้

• 3 ผักผลไม้ที่มีวิตามินดี ช่วยดูดซึมแคลเซียม เป็นแหล่งวิตามินดีจากพืช
• 5 อาหารที่มีวิตามินดี 3 ช่วยเสริมภูมิคุ้มกัน บำรุงกระดูกและฟันให้แข็งแรง
• 4 ปลาที่มีวิตามินดี 3 เป็นแหล่งวิตามินดี 3 จากธรรมชาติ ช่วยบำรุงกระดูก

อาการของการขาดวิตามินดี

• ปวดกระดูกและข้อต่อ
• ปวดกล้ามเนื้อ
• กระดูกหักได้ง่ายเนื่องจากมวลกระดูกลดลง
• เกิดโรคแทรกซ้อนได้ง่าย เนื่องจากมีระดับแคลเซียมและฟอสฟอรัสในเลือดต่ำ
• เกิดโรคกระดูกอ่อน

บทความที่คุณอาจสนใจ

• 8 อาหารที่มีทองแดงสูง ช่วยบำรุงสมอง กระตุ้นภูมิคุ้มกัน ป้องกันโลหิตจาง
• 7 อาหารที่มีโคลีนสูง ลดเสี่ยงสมองเสื่อม ลดโรคหัวใจและหลอดเลือด