6 โรคขาดสารอาหารที่พบบ่อย ผมร่วง เล็บเปราะ หน้ามืด อาการที่ต้องระวัง
อาหารที่ไม่เหมาะสมเป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญที่สามารถทำให้เราเกิดโรคได้ ยิ่งโดยเฉพาะอาหารในปัจจุบันนี้ที่มักมีไขมันและแคลอรี่สูง แต่มีสารอาหารที่จำเป็นต่อร่างกายต่ำ ถึงแม้ว่าการกินอาหารเหล่านี้จะช่วยให้เราอิ่มท้องและมีแรงทำกิจกรรมต่าง ๆ แต่กลับไม่ส่งผลดีต่อร่างกายในระยะยาว เนื่องจากจะทำให้เราขาดสารอาหารได้
หากกล่าวถึงผู้ที่ต้องประสบกับภาวะขาดสารอาหาร หลายคนอาจมีภาพจำว่าต้องมาจากถิ่นธุรกันดารที่ขาดแคลนอาหารอย่างรุนแรง แต่แท้จริงแล้วภาวะขาดสารอาหารกลับเป็นภาวะที่พบเจอได้ในคนทั่วไปที่เลือกรับประทานอาหารได้ไม่ดีมากพอ จนส่งผลให้ร่างกายเกิดภาวะขาดสารอาหารบางอย่าง ซึ่งหากปล่อยไว้โดยไม่รีบแก้ไข ก็อาจส่งผลไปถึงปัญหาสุขภาพในระยะยาวได้
ภาวะขาดสารอาหารคืออะไร ?
โดยปกติร่างกายของเราจะต้องการวิตามินและแร่ธาตุหลายชนิดเพื่อการทำงานที่เหมาะสมและป้องกันโรค ซึ่งวิตามินและแร่ธาตุเหล่านี้เราเรียกกันว่าสารอาหารรอง
ภาวะขาดสารอาหารจะเกิดขึ้นเมื่อร่างกายของเราไม่ได้รับหรือไม่สามารถดูดซึมสารอาหารรองเหล่านี้ได้ในปริมาณที่ต้องการ และหากปล่อยยืดเยื้อก็อาจนำไปสู่อันตรายได้ ร่างกายของเราไม่สามารถผลิตสารอาหารรองได้เอง จำเป็นที่จะต้องได้รับสารอาหารรองเหล่านี้ผ่านทางการรับประทานอาหาร
การขาดสารอาหารอาจส่งผลให้เกิดความบกพร่องทางสติปัญญา โรคหลอดเลือดหัวใจ โรคตา การติดเชื้อ มะเร็ง เบาหวาน การอักเสบ โรคอ้วน และอื่น ๆ หรืออาจมีอาการไม่ปกติทั่วไป เช่น เหนื่อยล้า ผิวสีซีด ง่วงนอน หายใจลำบาก ใจสั่น สมาธิไม่ดี รู้สึกเสียวซ่าหรือชาบริเวณข้อต่อ ผมร่วง หน้ามืดและมึนหัว ดังนั้นจึงเป็นสิ่งสำคัญที่จะต้องป้องกันให้ดี วิธีหนึ่งที่ทำได้ง่าย ๆ นั่นก็คือการพยายามกินอาหารให้หลากหลายและกินในปริมาณที่เพียงพอเพื่อที่จะได้เป็นการป้องกันเบื้องต้น
6 โรคขาดสารอาหาร
1. โรคขาดธาตุเหล็ก
เมื่อร่างกายของเรามีธาตุเหล็กไม่เพียงพอในการผลิตฮีโมโกลบินในเม็ดเลือดแดง ร่างกายก็จะเกิดภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็กได้
การสูญเสียเลือดอาจเป็นสาเหตุสำคัญของการขาดธาตุเหล็ก โดยเฉพาะผู้หญิงที่มีความเสี่ยงสูงในการขาดเลือด เนื่องจากจำเป็นที่จะต้องเสียเลือดในช่วงมีประจำเดือน แต่อีกสาเหตุในกาารขาดธาตุเหล็ก ก็อาจเกิดจากการรับประทานอาหารบางอย่างน้อยเกินไปก็ได้เช่นกัน
นอกจากนี้โรคบางอย่างก็ทำให้เราเกิดภาวะขาดสารอาหารและขาดธาตุเหล็กได้ โรคที่กี่ยวกับช่องท้องบางอย่างก็ส่งผลต่อความสามารถของลำไส้ในการดูดซึมสารอาหารลดลง ซึ่งแนวทางการรักษาที่ดีที่สุด คือ การเสริมธาตุเหล็กและเสริมคุณค่าทางอาหาร ด้วยการกินอาหารที่อุดมด้วยธาตุเหล็ก
- 6 ผักช่วยบำรุงเลือด มีธาตุเหล็กสูง ป้องกันโลหิตจาง แก้อาการอ่อนเพลีย
- 5 ผลไม้ที่มีธาตุเหล็กสูง บำรุงเลือด เพิ่มฮีโมโกลบิน ป้องกันโรคโลหิตจาง
อาการของการขาดธาตุเหล็ก
- ผิวซีด เปลือกตาด้านในซีด บ่งบอกถึงภาวะโลหิตจาง
- อ่อนเพลีย เหนื่อยล้าเป็นอย่างมาก
- เล็บเปราะ
- อาการเจ็บหน้าอกและหายใจติดขัด พร้อมกับการเต้นของหัวใจอย่างรวดเร็ว
- มือเท้าเย็น
- ลิ้นบวม ลิ้นอักเสบโดยไม่มีสาเหตุ
- ปวดหัวและเวียนศีรษะ
2. โรคขาดไอโอดีน
การขาดสารไอโอดีนจะเกิดขึ้นเมื่อเราบริโภคไอโอดีนไม่เพียงพอ ส่งผลให้เกิดโรคคอพอกและต่อมไทรอยด์ทำงานผิดปกติ โดยผู้หญิงมักมีแนวโน้มที่จะเกิดภาวะพร่องไทรอยด์มากกว่าผู้ชาย นอกจากนี้ยังมีบุคคลอื่น ๆ ที่มีแนวโน้มจะเป็นโรคนี้มากขึ้น ได้แก่ ผู้ที่เคยมีปัญหาเกี่ยวกับไทรอยด์ ผู้ที่ได้รับการผ่าตัดเพื่อแก้ไขปัญหาไทรอยด์ และผู้ที่มีประวัติครอบครัวเป็นโรคไทรอยด์ แม้แต่ผู้ที่ได้รับรังสีรักษาที่ต่อมไทรอยด์ ที่บริเวณคอหรือหน้าอกก็ยังมีความเสี่ยง รวมถึงสตรีมีครรภ์ก็อาจเกิดภาวะขาดสารไอโอดีนได้เช่นกัน
วิธีที่ดีที่สุดที่จะป้องกันการขาดสารไอโอดีน ก็คือการบริโภคอาหารที่อุดมไปด้วยสารอาหาร การบริโภคเกลือที่ได้รับการเสริมไอโอดีน อาหารทะเล สาหร่าย และโยเกิร์ต ก็สามารถช่วยเติมไอโอดีนให้กับร่างกายได้
นอกจากไอโอดีน การบริโภคซีลีเนียมก็เป็นสิ่งสำคัญ เนื่องจากมีความเชื่อมโยงกันระหว่างไอโอดีนและซีลีเนียม สารอาหารทั้ง 2 ชนิดนี้มีบทบาทสำคัญในการทำงานของฮอร์โมนไทรอยด์
- 7 อาหารที่มีไอโอดีนสูง ช่วยเผาผลาญ ลดเสี่ยงคอพอก ป้องกันการขาดไอโอดีน
- 6 อาหารไอโอดีนสูง ลดความเสี่ยงโรคคอพอก ช่วยเผาผลาญพลังงาน
อาการของการขาดไอโอดีน
- โรคคอพอก ต่อมไทรอยด์โต
- เหนื่อยล้า
- ท้องผูก
- หน้าบวม
- กล้ามเนื้ออ่อนแรง
- ผิวแห้ง
- ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ
- ผมร่วง ผมบาง
- ภาวะซึมเศร้า
- ความจำเสื่อม
- น้ำหนักเพิ่ม อ้วนขึ้น
- รู้สึกหนาวได้ง่ายกว่าปกติ
- ประจำเดือนมาไม่ปกติ
- ระดับคอเลสเตอรอลในเลือดสูง
3. โรคขาดวิตามินบี
B-complex หรือวิตามินบีรวม คือการรวมกันของกลุ่มวิตามินบีหลายชนิด ซึ่งวิตามินบีแต่ละชนิดก็มีส่วนเกี่ยวข้องกับการทำำงานของร่างกายในส่วนต่าง ๆ แและปัญหาการพร่องวิตามินบีตัวใดตัวหนึ่ง ก็อาจทำให้เกิดปัญหาต่อสุขภาพโดยรวมได้
การขาดวิตามินบี 1 หรือ ไทอามีน สามารถทำให้เกิดโรคเหน็บชาได้ และยังอาจนำไปสู่ภาวะหัวใจล้มเหลวได้อีกด้วย ยิ่งโดยเฉพาะผู้ที่ดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ ผู้ที่เป็นเบาหวาน ผู้สูงอายุ และผู้ที่ผ่านการผ่าตัดลดความอ้วน ก็จะมีความเสี่ยงสูง
การขาดวิตามิน B3 หรือไนอาซิน ภาวะนี้มีลักษณะเฉพาะด้วยอาการท้องร่วง ภาวะสมองเสื่อม และ โรคผิวหนังไวต่อแสงแดด และหากไม่ได้รับการรักษาอาจทำให้เสียชีวิตได้
การขาดวิตามิน B7 หรือไบโอติน ทำให้ผมบางและมีผื่นขึ้นรอบดวงตา จมูกและปาก นอกจากนี้ยังอาจทำให้เกิดการติดเชื้อที่ผิวหนังและในผู้ป่วยบางรายอาจมีอาการชัก
การขาดวิตามิน B12 หรือโคบาลามิน อาจทำให้เกิดอาการเหนื่อยล้า เบื่ออาหาร น้ำหนักลด ท้องผูก และปัญหาเกี่ยวกับเส้นประสาท อาการอื่น ๆ ที่อาจเกิดร่วมได้คือภาวะซึมเศร้าและสับสน
โฟเลตก็เป็นวิตามิน B-complex อีกตัวหนึ่ง ซึ่งหากร่างกายขาดไปอาจทำให้เกิดโรคแทรกซ้อนร้ายแรงได้ อาการต่างๆ ได้แก่ อ่อนแรง ไม่มีสมาธิ และหายใจลำบาก รวมถึงอาจมีปัญหาเกี่ยวกับระบบทางเดินอาหาร
ในผู้หญิง การขาดโฟเลตจะเพิ่มความเสี่ยงในการให้กำเนิดทารกที่มีข้อบกพร่องทางประสาท หากมารดารับโฟเลตไม่เพียงพออาจทำให้ทารกมีน้ำหนักแรกเกิดต่ำ คลอดก่อนกำหนด และการการเจริญเติบโตของทารกในครรภ์เป็นไปอย่างล่าช้าและผิดปกติ
- วิตามินบี มีอะไรบ้าง วิตามินบีไหน ช่วยอะไรบ้าง พร้อมลิสต์อาหารที่มีวิตามินบี
- 6 อาหารมีวิตามินบี 12 ดีต่อระบบประสาท สมอง ลดเสี่ยงขาดวิตามินบี 12 เมื่ออายุมาก
- 8 ผักที่มีวิตามินบีรวม ดีต่อระบบประสาทและสมอง เสริมสร้างภูมิคุ้มกัน
อาการของการขาดวิตามินบี
- ท้องผูกหรือท้องร่วง
- ผมบาง ผมร่วง
- ผื่น
- ติดเชื้อที่ผิวหนังได้ง่าย
- อ่อนแรง
- เบื่ออาหาร
- น้ำหนักลด
- ไม่มีสมาธิ
4. โรคขาดวิตามินซี
สาเหตุหลักของโรคเลือดออกตามไรฟันคือการได้รับวิตามินซีไม่เพียงพอ โดยเฉพาะบุคคลที่มีความเสี่ยงสูง เช่น ผู้ที่ติดสุราและสูบบุหรี่ ผู้ที่มีโภชนาการไม่ดี และผู้ที่มีอาการป่วยทางจิตขั้นรุนแรง แม้แต่ผู้ที่ได้รับการฟอกไตก็มีความเสี่ยงเช่นกัน เนื่องจากวิตามินซีจะหายไปในกระบวนการบำบัด
การเพิ่มอาหารที่อุดมด้วยวิตามินซีสามารถช่วยได้ อย่างการรับประทานส้ม น้ำส้ม น้ำมะนาว รวมไปถึงอาหารที่มีวิตามินซีอื่น ๆ อีกเช่น บร็อคโคลี่ มันฝรั่ง และกะหล่ำดอก ก็เป็นการลดความเสี่ยงในการขาดวิตามินซีได้
- 5 ผลไม้วิตามินซีสูง มากกว่าส้ม เสริมสร้างภูมิคุ้มกัน ต้านทานโรค ผิวสวยใส
- 10 อันดับ อาหารวิตามินซีสูง เติมวิตามินซีให้ผิวสวย ไม่ป่วยง่าย เสริมภูมิคุ้มกัน
- 10 ผักผลไม้วิตามินซีสูง ช่วยป้องกันหวัด เสริมสร้างภูมิคุ้มกัน
อาการของการขาดวิตามินซี
- ภาวะซึมเศร้า
- เหนื่อยล้า
- ผื่น
- บาดแผลหายช้า
- โรคเหงือกอักเสบ
- หงุดหงิดง่าย
- เลือดออกตามไรฟัน
5. โรคขาดแคลเซียม
ภาวะแคลเซียมในเลือดต่ำอาจเกิดจากปัจจัยหลายประการ ซึ่งรวมไปถึงการรับประทานอาหารที่มีแคลเซียมไม่เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย การขาดแสงแดด โรคไตเรื้อรัง โรคตับหรือโรคตับแข็ง รวมถึงโรคบางอย่างที่อาจทำให้การดูดซึมแคลเซียมในลำไส้ลดลง การขาดวิตามินดีก็เป็นอีกสาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะแคลเซียมในเลือดต่ำได้เช่นกัน
บุคคลที่เสี่ยงต่อการขาดแคลเซียม ได้แก่ สตรีวัยหมดประจำเดือน บุคคลที่มีอาการแพ้แลคโตส และผู้ที่รับประทานอาหารแบบมังสวิรัติ การรักษาภาวะแคลเซียมในเลือดต่ำมักทำโดยการเพิ่มอาหารเสริมแคลเซียมและวิตามินดี แต่นอกจากนี้การรับประทานอาหารที่มีแคลเซียมสูงก็สามารถช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดภาวะนี้ได้เช่นกัน
- 4 ปลามีแคลเซียม บำรุงกระดูก มีประโยชน์ กินเพิ่มแคลเซียมได้ไม่แพ้นม
- 5 อาหารแคลเซียมสูง ไม่จำเป็นต้องดื่มนม ก็บำรุงกระดูกได้
อาการของการขาดแคลเซียม
- เหนื่อยล้า
- วิตกกังวลและสับสน
- เล็บเปราะ
- ความจำไม่ดี
- ผิวแห้ง
- ผมหยาบ
- ผมร่วง
- ปวดกล้ามเนื้อและกล้ามเนื้ออ่อนแรง
6. โรคขาดวิตามินดี
ความบกพร่องของวิตามินดีในร่างกายนั้นเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น การสัมผัสกับแสงแดดน้อย เป็นโรคลำไส้อักเสบหรือภาวะอื่น ๆ ที่ทำให้เกิดการดูดซึมสารอาหารได้ไม่ดี
ผู้ทานมังสวิรัติและวีแกนก็อาจมีความเสี่ยงสูงเช่นกัน เนื่องจากแหล่งอาหารธรรมชาติส่วนใหญ่ของวิตามินดีมักมาจากเนื้อสัตว์และผลิตภัณฑ์จากสัตว์ เช่น ปลา เนื้อสัตว์ปีก และผลิตภัณฑ์จากนม
การเพิ่มอาหารที่อุดมไปด้วยวิตามินดีและการได้รับแสงแดดยามเช้าเป็นประจำ ถือเป็นวิธีที่ดีที่สุดที่จะช่วยป้องกันการเกิดภาวะขาดสารอาหารชนิดนี้
- 3 ผักผลไม้ที่มีวิตามินดี ช่วยดูดซึมแคลเซียม เป็นแหล่งวิตามินดีจากพืช
- 5 อาหารที่มีวิตามินดี 3 ช่วยเสริมภูมิคุ้มกัน บำรุงกระดูกและฟันให้แข็งแรง
- 4 ปลาที่มีวิตามินดี 3 เป็นแหล่งวิตามินดี 3 จากธรรมชาติ ช่วยบำรุงกระดูก
อาการของการขาดวิตามินดี
- ปวดกระดูกและข้อต่อ
- ปวดกล้ามเนื้อ
- กระดูกหักได้ง่ายเนื่องจากมวลกระดูกลดลง
- เกิดโรคแทรกซ้อนได้ง่าย เนื่องจากมีระดับแคลเซียมและฟอสฟอรัสในเลือดต่ำ
- เกิดโรคกระดูกอ่อน
บทความที่คุณอาจสนใจ
- 8 อาหารที่มีทองแดงสูง ช่วยบำรุงสมอง กระตุ้นภูมิคุ้มกัน ป้องกันโลหิตจาง
- 7 อาหารที่มีโคลีนสูง ลดเสี่ยงสมองเสื่อม ลดโรคหัวใจและหลอดเลือด
