การตรวจภูมิคุ้มกันหลังฉีดวัคซีนโควิดคืออะไร ตรวจแบบไหนบ้าง จำเป็นหรือไม่

     ช่วงนี้เราก็จะได้เห็นการพูดถึง การตรวจภูมิคุ้มกันหลังฉีดวัคซีนโควิด หรือค่าภูมิคุ้มกันหลังฉีดวัคซีนโควิดกันไม่น้อยเลยทีเดียวค่ะ ไม่ว่าจะเป็นการพูดถึงเรื่องฉีดวัคซีนตัวนี้แล้วภูมิคุ้มกันสูงเมื่อเทียบกับวัคซีนตัวอื่น หรือจะเป็นฉีดวัคซีนมาแล้วภูมิคุ้มกันจะขึ้นหรือไม่ เห็นแบบนี้แล้วเชื่อว่าหลายๆ คนก็ยังสงสัยกันอยู่ใช่ไหมล่ะคะว่าจริงๆ แล้วการตรวจภูมิคุ้มกันหลังฉีดวัคซีนโควิดคืออะไร ค่าภูมิคุ้มกันหลังฉีดวัคซีนสูงแล้วจะป้องกันการติดเชื้อโควิด-19 ได้จริงหรือไม่ วันนี้เรามีคำตอบมาฝากกันแล้วค่ะ

การตรวจภูมิคุ้มกันหลังฉีดวัคซีนโควิดคืออะไร

     การตรวจภูมิคุ้มกันโควิด คือการตรวจเพื่อหาเชิงปริมาณของระดับภูมิต้านทานชนิด IgG, IgM (แอนติบอดีที่ทำหน้าที่เกี่ยวกับภูมิต้านทานในร่างกาย) หรือภูมิคุ้มกันในร่างกายที่มีต่อเชื้อ SARS-CoV-2 ในส่วนของ Spike Protein ที่เป็นส่วนสำคัญในการนำเชื้อเข้าสู่เซลล์ และทำให้เกิดการติดเชื้อ ซึ่งการตรวจภูมิคุ้มกันโควิดก็สามารถทำได้ในหลายโอกาสไม่เพียงแค่หลังฉีดวัคซีนเท่านั้นค่ะ โดยจะแบ่งออกได้เป็น

• การตรวจภูมิคุ้มกันโควิดหลังติดเชื้อโควิด โดยสามารถตรวจได้หลังการติดเชื้อประมาณ 4 สัปดาห์
• การตรวจภูมิคุ้มกันโควิดก่อนฉีดวัคซีน ในกรณีสงสัยว่าอาจเคยได้รับเชื้อแบบไม่มีอาการมาก่อน และอาจมีภูมิต้านทานตามธรรมชาติแล้ว
• การตรวจภูมิคุ้มกันโควิดหลังฉีดวัคซีน โดยส่วนใหญ่จะตรวจเมื่อได้รับวัคซีนครบ 2 เข็มแล้ว 4 สัปดาห์ขึ้นไป แต่ไม่ควรนานเกิน 3 เดือน

การตรวจภูมิคุ้มกันโควิดหลังติดเชื้อโควิด

      โดยปกติแล้วร่างกายของเราจะสามารถสร้างภูมิคุ้มกันขึ้นมาได้เอง โดยกรณีที่ถ้าหากมีการติดเชื้อโควิด ร่างกายก็จะเกิดภูมิคุ้มกันภายหลังการติดเชื้อโดยธรรมชาติ (Natural Infection) ซึ่งกรณีนี้เราก็สามารถไปตรวจได้หลังการติดเชื้อประมาณ 4 สัปดาห์ หรือถ้าใครสงสัยว่าตนเองเคยติดเชื้อไวรัสโควิดมาก่อนแต่ไม่มีอาการ ก็สามารถไปตรวจได้เช่นกันค่ะ

การตรวจภูมิคุ้มกันหลังฉีดวัคซีนโควิด

     สำหรับการการตรวจภูมิคุ้มกันโควิดหลังฉีดวัคซีน โดยส่วนใหญ่จะตรวจเมื่อได้รับวัคซีนครบ 2 เข็มแล้ว 4 สัปดาห์ขึ้นไป แต่ไม่ควรนานเกิน 3 เดือน ซึ่งการตรวจภูมิคุ้มกันหลังฉีดวัคซีนโควิดที่ตรวจกัน จะมี 3 เทคนิคหลักๆ ด้วยกันคือ

1. Chemiluminescent Microparticle Immunoassay (CMIA)

     วิธีนี้จะเป็นการเจาะเลือดและนำไปตรวจแอนติบอดีชนิด IgG ต่อเชื้อ SARS-CoV-2 โดยผลตรวจที่ได้จะเป็นเชิงปริมาณ เป็นหน่วย AU/mL ซึ่งจะทราบผลตรวจภายใน 1-2 ชั่วโมง

2. Enzyme Link Immunosorbent Assay (ELISA)

     วิธีนี้จะเป็นการเจาะเลือดและนำไปตรวจหาแอนติบอดีชนิด IgM และ IgG ต่อเชื้อ SARS-CoV-2 โดยจะทราบผลตรวจภายใน 2-3 วัน ผลตรวจที่ได้จะแบ่งออกเป็น 2 แบบคือ

• ผล Negative (ปริมาณ IgG < 1.0 U/mL) หมายความว่ายังไม่มีการตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกัน ณ วันที่ตรวจ อาจเนื่องจากยังไม่เคยติดเชื้อมาก่อน หรือร่างกายยังไม่มีการสร้างภูมิตอบสนองต่อ Spike Protein
• ผล Positive (ปริมาณ IgG ≥ 1.0 U/mL) หมายความว่า มีการตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกัน ณ วันที่ตรวจ อาจเนื่องจากร่างกายเคยติดเชื้อ หรือได้รับวัคซีนมาแล้ว

3. Covid19 Antibody Level Test

     สำหรับวิธีนี้เป็นการเจาะเลือดและนำไปตรวจเพื่อหาระดับภูมิต้านทานต่อเชื้อ SARS-CoV-2 ในส่วนของ Spike Protein ที่เป็นส่วนสำคัญในการนำเชื้อเข้าสู่เซลล์ และทำให้เกิดการติดเชื้อ โดยจะทราบผลตรวจภายใน 1-2 ชั่วโมง โดยผลตรวจที่ได้จะแบ่งออกเป็น 2 แบบคือ

• ผล Negative (ปริมาณ IgG < 1.0 U/mL) หมายความว่ายังไม่มีการตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกัน ณ วันที่ตรวจ อาจเนื่องจากยังไม่เคยติดเชื้อมาก่อน หรือร่างกายยังไม่มีการสร้างภูมิตอบสนองต่อ Spike Protein
• ผล Positive (ปริมาณ IgG ≥ 1.0 U/mL) หมายความว่า มีการตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกัน ต่อ Spike Protein ณ วันที่ตรวจ อาจเนื่องจากร่างกายเคยติดเชื้อ หรือได้รับวัคซีนมาแล้ว

     กรณีที่ผลการตรวจเป็น Positive ไม่ได้หมายความว่ามีระดับภูมิคุ้มกันสูงเพียงพอและจะไม่ติดเชื้ออีก

ค่าภูมิคุ้มกันหลังฉีดวัคซีนสูง ป้องกันการติดเชื้อโควิด-19 ได้จริงหรือ

     ทั้งนี้ยังไม่มีข้อมูลที่แน่ชัดที่บอกถึงระดับภูมิคุ้มกันที่สัมพันธ์กับการป้องกันการติดโรคโควิด-19 (Correlates of protection) ว่ามีมากเท่าไหร่จึงจะป้องกันการติดเชื้อได้ เพราะแม้จะมีระดับภูมิคุ้มกันสูงแล้ว ก็จะยังมีโอกาสติดเชื้ออยู่เช่นกัน เพียงแต่เมื่อติดเชื้อแล้ว อาการจะไม่หนักเท่ากับผู้ที่มีระดับภูมิคุ้มกันต่ำ

การตรวจภูมิคุ้มกันหลังฉีดวัคซีนโควิดจำเป็นหรือไม่

     เนื่องจากยังไม่มีข้อสรุปที่แน่ชัดว่า ระดับของภูมิคุ้มกันแบบแอนติบอดีที่ตรวจพบสามารถป้องกันโรคโควิด-19 ได้ การตรวจภูมิคุ้มกันหลังฉีดวัคซีนโควิดจึงเป็นเพียงผลที่บอกว่าร่างกายของเรามีการตอบสนองหรือมีภูมิคุ้มกันต่อเชื้อ SARS-CoV-2 แล้วหรือยังเท่านั้น ซึ่งการไปตรวจก็ขึ้นอยู่กับความต้องการของแต่ละบุคคล หรือตรวจเพื่อความสบายใจก็ว่าได้

บทความที่คุณอาจสนใจ

• ภูมิดีมีชัยไปกว่าครึ่ง! 10 วิธีสร้างภูมิคุ้มกัน ติดโควิด-19 ก็หายได้ ถ้าภูมิคุ้มกันดี
  
  
• ฉันต้องไม่ป่วย! 60 อาหารช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันที่แข็งแรงให้ร่างกาย พร้อมเผชิญกับโรคร้าย!