ทำอย่างไรดีหนอ ถ้าอยากให้ "สมองยังไบรท์" อยู่เสมอ

สมองของคนเรามักมีการเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ ไม่ว่าจะเปลี่ยนแปลงไปตาม อายุ หรือการทำงานต่างๆ การเปลี่ยนแปลงนี้มักเกิดขึ้นพร้อมๆ กับความเสื่อมทางจิต ซึ่งถือว่าเป็นเรื่องที่ปกติ แต่ก็เป็นหนึ่งในเรื่องที่น่ากลัวที่สุดเช่นกัน แต่เราสามารถทำให้ สมองยังไบรท์ ได้อยู่เสมอ ซึ่งวันนี้ Hello คุณหมอ มีเรื่องนี้มาฝากกัน

อยากให้ สมองยังไบรท์ ต้องทำอย่างไรบ้าง?

สำหรับการทำให้ สมองยังไบรท์ อยู่เสมอ ก็มีหลายวิธีด้วยกัน ซึ่งคุณสามารถบำรุงสมองได้ด้วยวิธีเหล่านี้

การกระตุ้นจิต

จากการวิจัยกับหนูและมนุษย์ นักวิทยาศาสตร์ได้ค้นพบว่า กิจกรรมกระตุ้นจิตสามารถเชื่อมต่อใหม่ระหว่างเซลล์ประสาท อาจทำให้สมองเฉียบแหลม และช่วยให้สมองสร้างเซลล์ใหม่ขึ้นมาพัฒนาสมองได้ ทั้งยังทำหน้าที่ป้องกันการสูญเสียเซลล์ในอนาคตอีกด้วย กิจกรรมกระตุ้นทางจิตใจใดๆ ควรช่วยเสริมสร้างสมองของคุณ เช่น ปริศนาคำศัพท์ และปัญหาทางคณิตศาสตร์ หรือไม่เช่นนั้นลองหากิจกรรมที่ต้องใช้ความชำนาญของตัวเองมาฝึกความพยายามทางจิตดูก็ได้ เช่น การวาดภาพ และงานฝีมือต่างๆ

รักการเรียนรู้

การเรียนรู้สามารถช่วยฟื้นฟูสมองของคุณโดยการสร้างเซลล์สมองใหม่ นอกจากนี้ยังเสริมสร้างเครือข่ายสมองและเปิดเส้นทางใหม่ที่สมองสามารถใช้เพื่อหลีกเลี่ยงความเสียหาย ตอนเด็กๆ เรามักถูกขับเคลื่อนด้วยความอยากรู้อยากเห็น แต่ความสนุกอาจหายไปเพราะต้องพบกับการทดสอบและการเรียนรู้ด้วยการท่องจำ บ่อยครั้งที่เรามักจะถูกเชื่อมโย่งการเรียนรู้กับอาการเชิงลบ

การอยากรู้อยากเห็นของคุณเป็นวิธีการดีที่สุดในการทำให้สมองของคุณอ่อนเยาว์ อยากรู้เกี่ยวกับโลกรอบตัวคุณ สงสัยว่าสิ่งต่างๆ นั้นทำงานอย่างไร ทำรายการสิ่งต่างๆ ที่ทำให้คุณหลงใหล และสัญญาว่าจะเรียนรู้เกี่ยวกับสิ่งเหล่านั้น อย่าพยายามจำกัดโลกของคุณ ลองให้โอกาสตัวเองในการเผชิญหน้ากับสิ่งที่ไม่คุ้นเคย พยายามกระจายความสนใจของคุณ เกี่ยวกับมุมมองโลกทัศน์และวัฒนธรรมอื่นๆ

ให้อาหารสมอง

เส้นทางไปสู่การมีสมองที่ดี คือ ผ่านกระเพาะอาหาร เราทุกคนคงเคยได้ยินเกี่ยวกับสารต้านอนุมูลอิสระว่าสามารถต่อสู้กับมะเร็งได้ การกินอาหารที่มีโมเลกุลเหล่านี้ช่วยต่อต้านอนุมูลอิสระที่เป็นอันตรายต่อสมองของคุณได้เช่นกัน ผักและผลไม้ที่มีสีสันมากมายเต็มไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระ เช่นเดียวกับถั่ว ธัญพืช และเครื่องเทศ ที่สำคัญกว่านั้นคือ โภชนาการโดยรวม ซึ่งคุณควรกินอาหารให้ถูกต้องเพื่อหลีกเลี่ยงโรคต่างๆ เช่น ความดันโลหิตสูง เบาหวาน  โรคอ้วน และคอเลสเตอรอลสูง เพราะสาเหตุเหล่านี้สามารถทำให้สมองของคุณเกิดความเสียหายได้

ออกกำลังกาย

การวิจัยแสดงให้เห็นว่า การใช้กล้ามนื้อของคุณนั้นยังช่วยเกี่ยวกับเรื่องของจิตใจอีกด้วย การออกกำลังกายเป็นประจำทุกวันจะช่วยเพิ่มจำนวนเส้นเลือดเล็กๆ ที่นำเลือดที่อุดมออกซิเจนไปยังบริเวณสมอง ซึ่งรับผิดชอบต่อความคิด การออกกำลังกายยังกระตุ้นการพัฒนาของเซลล์ประสาทใหม่ และเพิ่มการเชื่อมต่อระหว่างเซลล์สมอง (ประสาท) ส่งผลให้สมองมีประสิทธิภาพมากขึ้น นกจากนั้นแล้วการออกกำลังกายยังช่วยลดความดันโลหิต ปรับปรุงระดับคอเลสเตอรอล ช่วยปรับสมดุลน้ำตาลในเลือด และลดความเครียดทางจิตใจ ซึ่งทั้งหมดนี้สามารถช่วยให้สมองและหัวใจของคุณดีขึ้น

สร้างความท้าทาย

สมองของคุณมีความน่าอัศจรรย์ในการปรับและเปลี่ยนแปลงตามอายุการใช้งานของคุณ ความยืดหยุ่นนี้เรียกว่าระบบประสาท ทำให้สมองของคุณสามารถชดเชยอายุการบาดเจ็บและโรคได้ ความท้าทายของการเปลี่ยนแปลงเคมีในสมองของคุณ จะส่งเสริมการทำนิวโรพลาสติกซิตี (Neuroplasticity) ซึ่งช่วยเพิ่มโอกาสในการประสบความสำเร็จ โดยการเลือกสิ่งที่คุณสนุกเกี่ยวกับการทำเรื่องที่เกี่ยวข้องกับเป้าหมาย ที่มีแรงจูงใจที่จะบรรลุความสำเร็จ

หากคุณมีส่วนร่วมในการกระตุ้นทางจิตใจอยู่แล้วจะเป็นการผลักดันตัวเองไปสู่อีกระดับ อย่างเช่น การที่คุณชอบเล่นดนตรีแล้ว ความสามารถในการเล่นดนตรีก็จะทำให้ตัวคุณเองสนใจอยู่กับแค่อยู่กับการแสดงดนตรีชิ้นที่คุณ ลองเปบี่ยนมาเรียนรู้เครื่องดนตรีอื่นๆ ก็ถือเป็นการสร้างความท้าทายให้คุณได้ ซึ่งสามารถนำหลักการนี้ไปใช้กับทักษะงานอดิแรก ความคิดสร้างสรรค์ กีฬา หรือกิจกรรมทางปัญญาอื่นๆ ได้เช่นกัน สิ่งที่สำคัญที่สุดคือคุณต้องผลักดันตัวเองไปสู่อีกระดับหรือลองสิ่งใหม่ ๆ

ใจเย็นๆ

ในขณะที่การท้าทายสมองของคุณเป็นสิ่งสำคัญมาก ในหนังสือพิมพ์เกี่ยวกับสมองและความเครียดของ Jeansok Kim แห่งมหาวิทยาลัยวอชิงตัน กล่าวว่า ความเครียดนั้นไม่มีผลดีต่อเซลล์สมองของคุณ ความเครียดสามารถ รบกวนกระบวนการทางปัญญา เช่น การเรียนรู้และความทรงจำ ที่งยังจำกัดคุณภาพชีวิตมนุษย์อีกด้วย

ตัวอย่างหนึ่งคือ ส่วนหนึ่งของสมองที่เรียกว่า ฮิปโปแคมปัส (Hippocampus) ซึ่งเป็นตำแหน่งหลักของการสร้างความจำ แต่ก็สามารถทำให้ร่างกายอ่อนแอลงอย่างรุนแรงจากความเครียดเรื้อรัง แน่นอนว่าการออกกำลังกายถือเป็นเรื่องที่ดีอย่างมาก เช่นเดียวกับกิจกรรมที่สงบเงียบ เช่น โยคะและการทำสมาธิ มันสามารถทำให้คุณช่วยผ่อนคลายและมีความสุขได้

หัวเราะบ้าง

อารมณ์ขั้นสามารถกระตุ้นส่วนต่างๆ ของสมองได้ ด้วยการปล่อยสารเคมีโดปามีน (Dopamine) ซึ่งเป็นสารเคมีที่ทำให้รู้สึกดี ดังนั้นเสียงหัวเราะจึงเป็นสิ่งที่ควรทำเป็นอย่างมาก นอกจากนั้นแล้ว การกินช็อกโกแลต หรือการมีเพศสัมพันธ์ ก็มีผลต่อสมองเช่นกัน

ค้นหาจุดอ่อนที่เป็นความเครียดของคุณ

ความเครียดถือเป็นส่วนหนึ่งของชีวิต มันทำให้เรามีแรงจูงใจ มีความยืดหยุ่น และช่วยให้เราปรับตัวเข้ากับการเปลี่ยนแปลงต่างๆ ซึ่งความเครียดนี้ทำให้ชีวิตน่าเบื่อโดยไม่ต้องท้าทายอะไรเลย ในขณะที่ความเครียดเรื้อรังที่มีการจัดการที่ไม่ดีจะยับยั้งระบบประสาท ยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์ประสาทใหม่ แม้จะเป็นความเครียดที่น้อยก็อาจนำไปสู่การสูญเสียเซลล์ประสาทได้เช่นกัน จนอาจทำให้เกิดอาการเบื่อและซึมเศร้าได้

ในบริบทของสุขภาพสมอง จุดมุ่งหมายไม่ได้เป็นการขจัดความเครียด แต่เพื่อระบุจุดอ่อนความเครียดของแต่ละบุคคล ซึ่งความเครียดนั้นเหมาะสมที่สุดสำหรับคุณ ที่ซึ่งคุณได้รับประสบการณ์จากการกระตุ้นความตื่นตัว ความตื่นตัว ความผูกพัน และความสนุกสนาน การใช้งานสมองอย่างเหมาะสมจะช่วยให้สมองของคุณมีโอกาสปรับตัวและสร้างความยืดหยุ่น โดยการเปลี่ยนแปลงระบบประสาทของตัวเอง

เชื่อมต่อตลอดเวลา

ผู้ที่มีชีวิตอยู่ในสังคม มักมีประสบการณ์การลดลงของความรู้ ความเข้าใจช้าลง และมีโอกาสน้อยที่จะเป็นโรคอัลไซเมอร์ การมีปฏิสัมพันธ์ทางสังคมเพียง 10 นาที สามารถเพิ่มประสิทธิภาพสมอง การเป็นอาสาสมัครถือเป็นวิธีที่ดีในการเพิ่มการมีส่วนร่วมทางสังคม การเป็นอาสาสมัครสามารถกำลังกระตุ้น และอาจช่วยให้คุณมีชีวิตยืนยาวขึ้น ทั้งยังปรับปรุงสุขภาพสมองของคุณ ผู้ที่เป็นอาสาสมัครส่วนใหญ่มัดมีความสุข และความหดหู่น้อยลง และมีรายงานสุขภาพที่ดีกว่าผู้ที่ไม่ได้ทำ

ปรับปรุงระดับน้ำตาลในเลือด

โรคเบาหวานเป็นปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญสำหรับภาวะสมองเสื่อม คุณสามารถช่วยป้องกันโรคเบาหวานได้ด้วยการรับประทานอาหารอย่างถูกต้อง ออกกำลังกายเป็นประจำ และออกกำลังกายให้ผอม แต่ถ้าน้ำตาลในเลือดของคุณยังคงสูง คุณจะต้องใช้ยาเพื่อให้ได้การควบคุมที่ดี

ปรับปรุงคอเลสเตอรอลของคุณ

ระดับคอเลสเตอรอลในเลือดสูง เกี่ยวข้องกับการเพิ่มความเสี่ยงของภาวะสมองเสื่อม อาหาร การออกกำลังกาย การควบคุมน้ำหนัก และการหลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่ จะช่วยเพิ่มระดับคอเลสเตอรอลของคุณ แต่ถ้าคุณต้องการความช่วยเหลือเพิ่มเติมและนำให้สอบถามแพทย์ผู้เชี่ยวชาญของคุณเกี่ยวกับยา

พิจารณาแอสไพรินขนาดต่ำ

การศึกษาเชิงสังเกตการณ์บางอย่างชี้ให้เห็นว่า แอสไพรินขนาดต่ำ อาจลดความเสี่ยงของภาวะสมองเสื่อม โดยเฉพาะหลอดเลือดสมองเสื่อม ไม่เช่นนั้นลองปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเกี่ยวกับเรื่องนี้ดู

Hello Health Group ไม่ได้ให้คำปรึกษาด้านการแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาโรคแต่อย่างใด