ท่ามกลางข่าวร้ายเรื่องโรคภัยไข้เจ็บที่ดาหน้ามาให้รับรู้วันละหลายรอบ ฉันว่าโรคที่ดูจะรับมือยากขึ้นและยากขึ้นทุกวัน คือ “ซึมเศร้า” นี่คือภัยเงียบที่มาแรงจนไม่รู้จะดีลกับมันยังไง จนไม่น่าแปลกใจว่า ตอนนี้ขึ้นแท่นยืนหนึ่งโรคเจ็บป่วยทางใจที่เป็นกันมากมายที่สุดในโลก มีผลสำรวจออกมาแล้วประเทศเจริญทุกด้านอย่างอเมริกา เดินมา 5 คนจะมีความเจ็บป่วยทางใจ 1 คน Image by Alberto Adán from Pixabay ความซึมใครๆ ก็มี ความเศร้าเป็นเรื่องธรรมดา ภาวะซึมเศร้าอาจเป็นอาการชั่วคราวเกิดขึ้นบางช่วงในชีวิต แต่ “ถ้าอารมณ์เศร้าที่เกิดขึ้นนั้นเป็นอยู่นานโดยไม่มีทีท่าว่าจะดีขึ้น หรือเป็นรุนแรง มีอาการต่างๆ ติดตามมา เช่น นอนหลับๆ ตื่นๆ เบื่ออาหาร น้ำหนักลดลงมาก หมดความสนใจต่อโลกภายนอก ไม่คิดอยากมีชีวิตอยู่อีกต่อไป ก็อาจจะเข้าข่ายของโรคซึมเศร้าแล้ว” นั่นคือสิ่งที่คุณหมอมาโนช หล่อตระกูล บอกไว้ในบทความ “โรคซึมเศร้าโดยละเอียด” ซึ่งไปอ่านต่อกันได้ในเว็บไซต์ Ramamental โรคซึมเศร้าไม่เหมือนอาหารเป็นพิษหรือหวัด ไม่ได้เกิดจากไวรัสหรือแบคทีเรีย จึงยากที่จะชี้โครมลงไปว่าอะไรที่ทำให้คนๆ หนึ่งมีภาวะซึมเศร้า ตรงข้ามมันกลับมีหลายปัจจัย ไล่เรียงกันไปตั้งแต่กรรมพันธุ์จนถึงสิ่งที่เกิดขึ้นในชีวิต กรรมพันธุ์ มีส่วนเกี่ยวข้องสูงในโรคซึมเศร้า ยิ่งในกรณีของผู้ป่วยที่เป็นโรคนี้ซ้ำเดิมหลาย ๆ ครั้ง สารเคมีในสมอง พบว่าผู้ป่วยซึมเศร้ามักมีสารที่สำคัญได้แก่ ซีโรโทนิน (serotonin) และนอร์เอพิเนฟริน (norepinephrine) ลดต่ำลง รวมทั้งอาจมีความผิดปกติของเซลล์รับสื่อเคมีเหล่านี้ ความเจ็บป่วยรุนแรง การใช้ยา สารเสพติด แอลกอฮอล์ ความเครียด ความสูญเสียที่ทำให้ชอกช้ำจิตใจอย่างยิ่ง แต่ที่ฉันสนใจ คือข้อ 7 ลักษณะนิสัยบางอย่าง Image by Anemone123 from Pixabay เราทุกคนมีลักษณะนิสัยต่างกัน ส่งผลต่อการมองโลกและการรับมือกับปัญหาต่างกัน แต่ดูเหมือนลักษณะนิสัยที่ติดตัวมากับการเติบโตของเราบางอย่าง อาจเชื่อมโยงไปสู่ภาวะซึมเศร้าได้ คนที่ไม่ค่อยเห็นคุณค่าตัวเอง มีความนับถือตัวเองต่ำ (Low self-esteem) คนที่มีความวิตกกังวลสูง คนที่อ่อนไหวเป็นพิเศษกับคำวิพากษ์วิจารณ์ คนที่นิยมความสมบูรณ์แบบ (Perfectionist) คนเก็บตัวไม่ชอบเข้าสังคม อันเนื่องมาจากไม่ภูมิใจในตัวเอง คนที่มีวุ่นวายใจง่าย มีเรื่องไม่สบายใจอยู่เป็นประจำ ช้าก่อน! ไม่ได้แปลว่าคนที่มีลักษณะนิสัยหนึ่งใดในนี้จะต้องเป็นซึมเศร้า มันอาจแค่มีส่วนลิงค์กันอยู่ และฉันว่าเราปุถุชนทั้งหลายก็พกนิสัยพวกนี้ติดตัวบ้างไม่มากก็น้อย นิสัยบางอย่างเกิดขึ้นโดยเราเองก็ไม่ตั้งใจ บางคนอาจเกิดจากการเลี้ยงดู สภาพแวดล้อมที่เราโตมา ผู้คนที่เราสัมพันธ์ด้วย สื่อที่เราเสพ ระบบการศึกษา เหตุร้ายที่เกิดกับเรา และการเลือกตีความสิ่งต่างๆ ในชีวิต แต่ฉันมองว่าทั้ง 6 ลักษณะนิสัย เป็นอะไรที่สร้างความวิตกกังวลในใจให้คนที่มีมันอยู่เนืองๆ Image by Alexas_Fotos from Pixabay ฉันเองก็เป็นหนึ่งในคนที่อ่อนไหว และมีความอยากให้อะไรๆ มันดีที่สุด (Perfectionist) อย่างอ่อนๆ ซึ่งทั้งสองนิสัยนั้นถ้าใช้มันเป็นก็คือข้อดี แต่ถ้าเลยเถิดมากไปก็เป็นโทษ เราทุกคนไม่ได้มีหนังหนา คนธรรมดาก็ไม่ชอบใจที่ถูกวิจารณ์ ผู้คนรอบตัวฉันก็ล้วนมีความวิตกกังวล นิสัยพวกนี้ทำให้เราพัฒนาตัวเองและมีความระมัดระวัง แต่ถ้าเยอะไปก็ต้องหัดรั้งๆ ตัวเองไว้ด้วย ต่อให้ไม่วิตกเรื่องซึมเศร้า ฉันว่าถ้าเรามีลักษณะนิสัยอย่างใดใน 6 อย่างนี้ ก็ควรเรียนรู้ที่จะปรับเปลี่ยน ไม่มีอะไรที่แก้ไขไม่ได้ แค่ทำความเข้าใจและรับมือกับมันที่สาเหตุ ยุคนี้แม้สภาพสังคมไซเบอร์จะกดดัน แต่ขณะเดียวกัน ไซเบอร์ก็มีข้อดีไม่แพ้กัน เพราะมันทำให้เราเข้าถึงข้อมูลต่างๆ ง่ายขึ้นมาก ใครมีลักษณะนิสัย 6 อย่างที่ว่า ฉันว่าถึงเวลาที่เราต้องศึกษาและปรับเปลี่ยนมันสักที **สำหรับคนที่ห่วงใยและรักตัวเอง แวะไปทำแบบสอบถามว่าเราสบายดีหรือมีภาวะซึมเศร้าได้ที่นี่ แบบสอบถามภาวะอารมณ์เศร้า Credit : Cover Image by cocoparisienne from Pixabay
