ภาพประกอบปกบทความจาก freepik หลายคนอาจจะเข้าใจว่าโรคโลหิตจางนั้นเกิดจากการขาดธาตุเหล็ก ดังนั้นจึงต้องกินอาหารที่มีธาตุเหล็กเข้าไปมาก ๆ เพื่อช่วยเสริมธาตุเหล็กในร่างกาย พอกินธาตุเหล็กเข้าไปเยอะ ๆ แล้วจะทำให้ภาวะโลหิตจางนั้นดีขึ้น ซึ่งความจริงแล้วการขาดธาตุเหล็กเป็นเพียงหนึ่งในสาเหตุที่ทำให้เกิดโลหิตจางเท่านั้น แต่โรคโลหิตจางทุกชนิดก็ไม่ได้เกิดจากการขาดธาตุเหล็กเสมอไปนะคะ แต่ยังเกิดได้จากหลากหลายสาเหตุอีกด้วย ภาพจาก freepik โรคโลหิตจางคืออะไร ? ก่อนอื่นเลยเราต้องทราบก่อนค่ะว่าโรคโลหิตจางนั้นคืออะไร โรคโลหิตจางเนี่ยจะหมายถึงโรคที่มีระดับฮีโมโกลบินต่ำกว่าปกติ ซึ่งเราจะทราบค่าฮีโมโกลบินได้จากการเจาะเลือดแล้วนำไปตรวจ ส่วนอาการตัวซีดหน้าซีดนั้นไม่ใช่อาการแสดงที่จำเพาะเจาะจงของโรคโลหิตจาง ดังนั้นถ้าจะบอกว่าตัวซีด ๆ ต้องเป็นโลหิตจางแน่ ๆ อันนี้ไม่ได้เลยค่ะ ต้องไปเจาะเลือดดูฮีโมโกลบินกันก่อน ภาพจาก freepik ฮีโมโกลบินคืออะไร ? และฮีโมโกลบินนั้นก็คือสารชนิดหนึ่งที่อยู่ในเม็ดเลือดแดงของเรา ประกอบด้วยฮีมที่มีธาตุเหล็กเอาไว้คอยจับกับโมเลกุลออกซิเจน และโกลบินที่เส้นสายโปรตีนมาขดรวมกันเป็นก้อนทั้งหมด 4 ก้อน โดยโกลบินแต่ละก้อนจะมีฮีมอยู่ข้างในอีกที ดังนั้นการที่มีระดับฮีโมโกลบินต่ำจึงถือเป็นตัวบ่งชี้ที่แสดงถึงภาวะโลหิตจางได้ โรคโลหิตจางเกิดจากอะไรได้บ้าง ? ส่วนสาเหตุของโลหิตจางนั้นก็มีหลายชนิดมาก ๆ เลยละค่ะ ไม่ว่าจะเป็นการขาดธาตุอาหารอย่างเช่นธาตุเหล็ก วิตามินบี 6 วิตามินบี 12 โฟลิค อาจจะเกิดภาวะอื่น ๆ เช่นภาวะไขกระดูกถูกทำลาย เพราะไขกระดูกจะมีหน้าที่ในการสร้างเม็ดเลือดแดง หรืออาจจะเป็นโรคธาลัสซีเมียก็ได้ โรคธาลัสซีเมียก็จะเป็นโรคที่มีการถ่ายทอดลักษณะที่ผิดปกติทางพันธุกรรม ทำให้มีการสร้างฮีโมโกลบินที่ผิดปกติไป และอาจจะมีการทำลายเม็ดเลือดแดงที่ม้ามมากกว่าปกติร่วมด้วย ซึ่งโรคธาลัสซีเมียนั้นก็แบ่งแยกย่อยได้อีกหลายชนิดไปอีกนะคะ ภาพจาก freepik โรคโลหิตจางจำเป็นต้องกินธาตุเหล็กไหม ? เนื่องจากสาเหตุของโลหิตจางที่แตกต่างกันดังที่กล่าวไป การรักษาภาวะโลหิตจางก็ย่อมจะต้องแตกต่างกันไปด้วยเช่นกันค่ะ ถ้าเราตรวจเลือดดูและแพทย์วินิจฉัยแล้วว่า ภาวะโลหิตจางของเรานั้นเกิดจากการขาดธาตุเหล็ก การรักษาที่เราจะได้รับอย่างแน่นอนก็คือการให้ยาเสริมธาตุเหล็กกลับมารับประทาน แต่ถ้าเราเป็นโรคโลหิตจางจากการขาดกรดโฟลิคล่ะ การที่เรามากินอาหารเสริมธาตุเหล็กหรือยาเสริมธาตุเหล็กนั้นก็คงไม่ช่วยอะไรเพราะร่างกายเราขาดโฟลิคไม่ได้ขาดธาตุเหล็ก (กรดโฟลิคเป็นหนึ่งในสารที่เกี่ยวข้องกับการสร้างเม็ดเลือดแดง) หรือหากจริง ๆ แล้วเราเป็นโรคธาลัสซีเมีย หนึ่งในภาวะแทรกซ้อนที่เกิดขึ้นได้ก็คือภาวะธาตุเหล็กเกิน ซึ่งผู้ป่วยธาลัสซีเมียที่มีภาวะธาตุเหล็กเกินบางคนนั้นอาจจำเป็นจะต้องรับประทานยาขับธาตุเหล็กร่วมด้วยด้วยซ้ำ การไปกินธาตุเหล็กเข้าไปมาก ๆ โดยที่ไม่ทราบภาวะที่แท้จริงของโรคนอกจากจะไม่ช่วยให้โรคโลหิตจางหายแล้ว ยังทำให้เสี่ยงเกิดภาวะธาตุเหล็กเป็นพิษอีกต่างหาก ดังนั้นสรุปก็คือถึงแม้ว่าธาตุเหล็กจะเป็นแร่ธาตุที่เป็นส่วนประกอบสำคัญในเม็ดเลือดแดง แต่หากเราไม่มีภาวะขาดธาตุเหล็ก ก็ไม่มีความจำเป็นใด ๆ ที่จะต้องไปรับประธาตุอาหารที่มีธาตุเหล็กปริมาณมากหรือไปกินยาเสริมธาตุเหล็ก ในทางตรงกันข้ามการได้รับธาตุเหล็กมากเกินไปนั้นย่อมส่งผลเสียต่อร่างกายมากกว่าผลดีอีกด้วย ภาพจาก freepik และจากในบทความนี้เราก็ได้ทราบกันไปแล้วนะคะ ว่าโรคโลหิตจางนั้นไม่ได้เกิดจากการขาดธาตุเหล็กเพียงอย่างเดียว ดังนั้นถ้ามีใครมาบอกว่าเราดูตัวซีด ๆ น่าจะเป็นโลหิตจางแล้วบอกให้เรากินอาหารที่มีธาตุเหล็กเข้าไปเยอะ ๆ จะได้หาย เราก็ไม่ควรไปเชื่อเขานะคะ แต่ควรจะไปพบแพทย์เพื่อเจาะเลือดแล้วตรวจดูหรือประเมินหาสาเหตุที่แท้จริงกันอีกที เพราะถ้าไม่อย่างนั้นแล้วก็อาจจะกลายเป็นการรักษาที่ไม่ตรงสาเหตุไปได้ค่ะ
