"เรามีความสุขจริง ๆ ครั้งสุดท้ายเมื่อไหร่กันนะ..?" เป็นคำถามที่ผุดขึ้นมาดื้อ ๆ ระหว่างที่กำลังเดินทางกลับบ้านหลังจากเลิกกงาน ปฏิเสธไม่ได้เลยจริง ๆ ค่ะว่า ชีวิตประจำวันในสังคมปัจจุบันนี้ ไม่เอื้อให้เราสามารถยิ้มได้อย่างมีความสุขจากใจจริงสักเท่าไหร่นัก ด้วยสภาพการณ์ของสังคมที่กำลังเผชิญปัญหารุมเร้า และในระดับปัจเจกบุคคลเอง ที่ต้องดิ้นรนเพื่อเอาตัวรอดในสถานการณ์ตอนนี้ให้ได้ สำหรับหลาย ๆ คน แม้ว่าจะพยายามหาความบันเทิง หรือพักผ่อนเดินเล่นแค่ไหน ก็ยังรู้สึกถึงความว่างเปล่า ไม่มีแรงใจจะทำอะไรต่อไป และนำไปสู่ภาวะซึมเศร้าในที่สุด หากเป็นเช่นนั้น อย่าโทษตัวเองเลยค่ะ ถ้าขณะนี้กำลังไม่มีความสุขอยู่ ขอให้ยอมรับอารมณ์ที่เกิดขึ้น และมองหาหนทางเยียวยากันดีกว่านะคะ บทความนี้อยากจะเชิญชวนเพื่อน ๆ มารักษาเยียวยาจิตใจ ผ่านศิลปะบำบัดแขนงหนึ่งที่เรียกว่า "Mandala" กันค่ะ "Mandala" เป็นศาสตร์แขนงหนึ่งที่อิงมาจากความเชื่อทางศาสนา มีต้นกำเนิดมาจากธิเบตค่ะ จากที่ได้ลองศึกษาข้อมูลเชิงประวัติศาสตร์ดู Mandala เป็นกิจกรรมหนึ่งทางศาสนาของพระธิเบต นิกายมหายาน หรือที่เรารู้จักกันในนาม "ลามะ" นั่นเองค่ะ ศาสตร์นี้มีอายุยาวนานนับร้อยปีมาแล้ว จากความเชื่อเรื่องรูปทรงเรขาคณิตศักดิ์สิทธิ์ ที่สื่อถึงความเป็นมาของจักรวาล ความเชื่อที่ว่าทุกสรรพสิ่งถูกรังสรรค์ขึ้นจาก "รูปทรวงวงกลม" ไม่มีจุดเริ่มต้น ไม่มีจุดสิ้นสุด เฉกเช่นจักรวาลที่กว้างใหญ่ไร้ขอบเขต และทุกสิ่งที่เกิดขึ้นในจักรวาลนี้ล้วนเกี่ยวเนื่องสัมพันธ์กันทั้งสิ้น เป็นความเชื่อในเชิงปรัชญา ก่อเกิดเป็นกิจกรรมที่เรียกว่า "ศิลปะภาวนา" ด้วยการใช้ Mandala เป็นเครื่องมือในการฝึกฝนและเยียวยาจิตใจนั่นเองค่ะ ขอบคุณภาพประกอบจาก Freepik ศาสตร์ของ Mandala แบบดั้งเดิมนั้น พระธิเบตจะใช้ศิลปะการ "พ่นทราย" ที่ย้อมเป็นสีสัน บรรจงโรยและจัดวางทรายแต่ละสีลงบนรูปทรงของ Mandala ที่ออกแบบ ซึ่งเป็นศิลปะขั้นสูง ลามะแต่ละรูปต้องได้รับการฝึกฝนมาอย่างดี บางชิ้นต้องใช้เวลาเป็นเดือน ๆ หรือเ็นปีเลยก็มีค่ะ เคยลองดูคลิปการพ่นทรายใน Youtube เป็นขั้นตอนที่น่าทึ่งมาก ๆ เลยค่ะ หากเพื่อน ๆ สนใจ ลองค้นหาโดยใช้ Keyword ว่า Sand Mandala ดูนะคะ ดูเพลิน และได้ซึมซับทั้งความน่าทึ่งของความเป็นศิลปะขั้นสูง ความน่าสนใจของประเพณีความเชื่อทางศาสนาและปรัชญา และบอกเลยว่า แค่ดูคลิปก็รู้สึกถึงสมาธิที่เกิดขึ้นในจิตใจแล้วค่ะ หลักการของ Mandala คือ การจัดวางรูปทรงให้มีความสมดุล มีสัดส่วนเท่ากันในทุก ๆ ด้าน โดยตั้งจุดศูนย์กลางไว้ และขยายรูปทรงเรขาคณิตออกไปจากจุดศูนย์กลางอย่างเท่า ๆ กันในทุกด้าน จะรังสรรค์ให้ออกมาในรูปแบบใดก็ได้ ไม่มีกฎตายตัว เป็นพื้นที่ที่ให้เราสามารถใส่จินตนาการลงไปได้เต็มที่ ชิ้นงานที่ออกมาจึงกลายเป็นงานศิลปะที่น่าทึ่ง ที่รังสรรค์จากการฝึกสมาธิภายใน ออกมาได้อย่างงดงาม แน่นอนว่า หากในขณะนั้นจิตใจเราไม่นิ่ง เราจะไม่สามารถสร้างสรรค์ศิลปะนี้ออกมาได้อย่างสมดุลสวยงามได้ เรียกได้ว่าเป็นอีกเครื่องมือหนึ่งในการตรวจสอบสภาวะจิตใจของเราได้ดีเลยล่ะค่ะ ขอบคุณภาพประกอบจาก Freepik ปัจจุบันศาสตร์แห่งศิลปะภาวนาด้วย Mandala นี้ ถูกนำไปประยุกต์ใช้อย่างแพร่หลาย ทั้งในแง่ของการฝึกสมาธิ และแง่ของการบำบัดเยียวยาจิตใจ Mandala ได้ถูกนำไปใช้ในการรักษาผู้ป่วยจิตเวช เพื่อศึกษาและบำบัดอาการ โดยจิตแพทย์จะให้ผู้ป่วยวาดรูป Mandala และวิเคราะห์จากลักษณะของรูปทรงที่ผู้ป่วยสื่อออกมาก เพื่อได้ทราบถึงสภาวะจิตใจของผู้ป่วย เและหาวิธีรักษาได้ตรงจุดยิ่งขึ้น อาจจะฟังดูเหลือเชื่อ แต่งานวิจัยพบว่าวิธีนี้ได้ผลดีทีเดียวค่ะ นอกจากนี้ Mandala ยังถูกนำไปประยุกต์ใช้ในการฝึกสมาธิ ให้จิตใจสามารถจดจ่อโฟกัสอยู่กับสิ่งใดสิ่งหนึ่งได้นาน ๆ หลายคนชื่นชอบวิธีนี้ เพราะไม่ถนัดที่จะนั่งสมาธิ การใช้ Mandala อาจเรียกว่าเป็นเทคนิคในการหลอกจิตค่ะ ทำให้ผู้ที่ฝึกไม่รู้สึกว่าฝืนมากเกินไป แต่สมาธิจะค่อย ๆ เกิดขึ้นเอง และรู้สึกเพลิดเพลิน ผ่อนคลาย ยิ่งเปิดเพลงบรรเลงคลอไปด้วย มีความสุขอย่าบอกใครเลยล่ะค่ะ เพื่อน ๆ ไม่ต้องตกใจนะคะ ว่าจะไปหาทรายสีมาจากที่ไหน จะออกแบบ Mandala ยังไง ยากเกินไปหรือเปล่า เพราะทุกวันนี้มีหลากหลายทางเลือกให้เราสามารถนำ Mandala มาช่วยในการบำบัดจิตใจได้ไม่ยาก เพื่อน ๆ อาจเลือกเป็นการ "ระบายสี Mandala" ในหลาย ๆ รูปทรงตามที่ต้องการ โดยรูปทรง Mandala นั้น สามารถดาวนโหลดได้จากอินเทอร์เน็ต ใช้ Keyword คำว่า Mandal Coloring Download ก็จะพบกับไฟล์หลากหลายให้เลือกสรร จากผู้ใจบุญที่ออกแบบไว้ให้เราสามารถนำไปใช้ได้ฟรี ๆ ค่ะ หรือหากอยากลองระบายสี Mandala ที่ซับซ้อนขึ้น ก็มีเช่นกัน แต่อาจต้องเสียค่าลิขสิทธิ์ จ่ายเงินซื้อเพื่อสนับสนุนผู้ที่รังสรรค์ผลงาน แต่รับรองว่าราคาไม่แรงเลย หรือถ้าใครถนัดรูปแบบดิจิทัล ก็มี Application ให้เลือกใช้งานหลากหลายตัวเลยล่ะค่ะ อ่านบทความนี้จบลองเสิร์ชหาได้เลย รับประกันความพอใจและความผ่อนคลายแน่นอนค่า ขอบคุณภาพประกอบจาก Unsplash หากวันนี้รู้สึกว่าจิตใจไม่ไหวจริง ๆ อยากชวนให้ลองใช้ Mandala ศิลปะภาวนา ช่วยเยียวยาจิตใจกันดูนะคะ ด้วยความรักและอยากให้ทุกคนสามารถยิ้มได้ค่ะ :) เรื่อง ดารัณ พันสวะนัด (ผู้เขียน) ขอขอบคุณภาพประกอบปกจาก Unsplash
