เข้าสู่ช่วงอากาศหนาวปลายปีเมื่อไหร่ ก็เป็นฤดูกาลของสะตอ ผักกลิ่นฉุน รสขมและฝาด ที่เป็นผักพื้นบ้านชื่อดังของภาคใต้ อย่างเราเองก็เป็นอีกคนหนึ่งที่ชอบกินสะตอมากค่ะ เรียกว่ากินมาตั้งแต่ยังเป็นเด็ก จนตอนนี้ก็ยิ่งหลงรักความกรอบมันและรสชาติขมๆ ของสะตอมากยิ่งขึ้น ยิ่งได้ทานคู่กับอาหารรสชาติเผ็ดเข้ม อย่างคั่วกลิ้ง ผัดเผ็ด หรือส้มตำก็ยิ่งเพิ่มความอร่อยขึ้นเป็นเท่าตัว เห็นกลิ่นฉุนแบบนี้แต่สะตอก็มีคุณประโยชน์ต่อร่างกายของเราไม่น้อยเลยทีเดียวละค่ะ จะมีประโยชน์ข้อไหนที่น่าสนใจบ้างไปดูกันได้เลย สะตอ ผักกลิ่นฉุน ชื่อดังของภาคใต้ก่อนอื่นเรามาทำความรู้จักกับ สะตอ กันก่อนสักเล็กน้อยดีกว่าค่ะ สะตอมีชื่อเรียกภาษาอังกฤษหลายชื่อ ทั้ง Bitter bean, Twisted cluster bean, Stink bean เพราะด้วยรสชาติที่ขมฝาด มีกลิ่นแรง ส่วนตัวฝักกระจุกเป็นช่อ และบิดงอเล็กน้อย จึงทำให้มีชื่อเรียกเหล่านี้นั่นเอง สะตอเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดในเขตร้อนชื้นบ้านเราคือประเทศไทย มาเลเซีย และอินโดนีเซีย เป็นพืชยืนต้น ต้นสูงได้มากถึง 30 เมตรเลยทีเดียว ก่อนจะออกฝักสะตอจะมีตัวดอกออกมาก่อน บ้านเราเรียกว่า สะตอหย่อนโหม่ง ซึ่งตัวดอกจะเป็นหัวกลมๆ สีเหลืองๆ พอตัวเกสรร่วงจนหมดดี สักพักตัวฝักก็จะออกตามมา ฝักสะตอจะมีสีเขียวแวววาว เมล็ดเรียงกันสวยงาม ซึ่งสะตอจะแบ่งออกเป็น 2 สายพันธุ์หลักๆ ด้วยกัน ได้แก่สะตอดาน จุดสังเกตคือฝักใหญ่ เรียบตรง ไม่โค้งงอ ไม่บิดเกลียว ตัวเมล็ดจะใหญ่และกลิ่นฉุนแรงกว่าสะตอข้าว ตัวฝักจะเล็กลงมา ฝักบิดโค้งงอเล็กน้อย เมล็ดจะมีขนาดเล็กกว่า กลิ่นไม่ฉุนเท่าสะตอดานซึ่งที่บ้านเราก็มีปลูกติดบ้านไว้ทั้ง 2 สายพันธุ์เลยค่ะ 1 ต้นจะให้ผลเยอะมาก กินกันแทบไม่ทัน มาดูที่คุณค่าทางโภชนาการของสะตอกันบ้างค่ะ สะตอ (เฉพาะเมล็ด) 100 กรัม มีคุณค่าทางสารอาหาร ดังนี้ให้พลังงาน 130 kcalโปรตีน 8 กรัมคาร์โบไฮเดรต 16 กรัมไขมัน 4 กรัมสะตอยังเป็นผักที่มีแคลเซียม และฟอสฟอรัสสูงมาก นอกจากนั้นยังมีธาตุเหล็ก วิตามินเอ วิตามินบี และวิตามินซีอีกด้วย สะตอ กับคุณประโยชน์ต่อร่างกายมากมายกว่าที่เราคิดนอกไปจากรสชาติและกลิ่นที่เป็นเอกลักษณ์แล้วนั้น สะตอมีประโยชน์ต่อร่างกายของเรามากเลยทีเดียวช่วยให้เราเจริญอาหาร อยากทานอาหารมากขึ้น ยิ่งได้กินคู่กับอาหารรสจัดจ้าน คั่วกลิ้ง ผัดเผ็ด ส้มตำ ถ้าได้กินสะตอตัดรสไปด้วยเรื่อยๆ สำหรับเราข้าวจะเยอะแค่ไหนก็กินหมดสบายมากสะตออุดมไปด้วยแคลเซียมและฟอสฟอรัส ซึ่งจะช่วยส่งเสริมให้การทำงานของระบบประสาทเป็นไปอย่างปกติสะตอช่วยลดความดัน บำรุงหลอดเลือดและหัวใจให้แข็งแรง ลดโอกาสการเกิดตะคริวสะตอช่วยป้องกันกระดูกพรุน กระดูกเสื่อม เพราะมีแคลเซียมสูงสะตอเป็นแหล่งของเส้นใยอาหาร ช่วยกระตุ้นระบบย่อยและการขับถ่าย บรรเทาอาการท้องผูกสะตอมีฤทธิ์ช่วยบำรุงไต ช่วยขับปัสสาวะ ลดอาการปัสสาวะกระปริบกระปรอยสะตอช่วยขับลมในลำไส้ บรรเทาอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ เพราะสะตอจะช่วยกระตุ้นการบีบตัวของลำไส้สะตอช่วยยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อราเห็นได้เลยว่าสะตอเป็นผักอีกชนิดที่มีคุณประโยชน์ต่อร่างกายของเราหลากหลายด้าน แต่คนที่ป่วยเป็นโรคเกาต์หรือมีปัญหาเกี่ยวกับกรดยูริกในร่างกาย อาจจะต้องระมัดระวังในการกินสะตอ เพราะจะทำให้โรคกำเริบได้ค่ะ หน้าสะตอมาเมื่อไหร่ก็พร้อมยกใจให้จนหมดเลยค่ะ เราชอบกินสะตอแบบสดๆ คู่กับอาหารรสเผ็ดๆ อย่างแกงส้ม แกงคั่ว และผัดเผ็ดมาก ยิ่งได้กินคู่กับมะเขือเปราะ ถั่วพู คืออร่อย ตัดรสเผ็ด แถมยังทำให้เราอิ่มท้องได้นานสุดๆ วิธีแกะสะตอที่ง่ายมากๆ คือ เอามีดปาดจากด้านล่างของเมล็ดสะตอขึ้นไปจบที่ด้านบน คราวนี้เราก็จะแงะเมล็ดออกมาได้ง่ายดายมาก แต่บางคนกินสะตอทั้งเปลือกเลยก็มีค่ะ ข้าว 1 คำกับสะตอ 1-2 เมล็ด แบบนี้ฟินสุดๆ นอกไปจากที่เราจะกินแบบสดๆ แล้วนั้น ที่บ้านจะชอบทำสะตอดอง รสเปรี้ยวไว้กินได้นาน นำสะตอไปเผาทั้งฝัก แล้วเอามากินคู่กับน้ำพริกก็หอม อร่อยมาก หรือจะเอามาผัดกับเนื้อหมูสามชั้น กุ้ง และใส่กะปิ ก็นับว่าเป็นเมนูข้าวหมดหม้อของจริงค่ะ (ฮา) มาดูกันว่าเมนูจากสะตอที่น่าอร่อยยังมีเมนูไหนอีกบ้าง แกงคั่วสะตอ รสเข้ม มันกะทิ เผ็ดถึงใจhttps://www.youtube.com/watch?v=Bi14Zrtu1cA ผัดพริกแกงหมูสามชั้นใส่สะตอ เมนูฮิตติดลมบน อร่อยได้แรงอกhttps://www.youtube.com/watch?v=s4eGr1oOuIY ต้มกะทิหัวปลีกุ้งสดใส่ สะตอ ชะอมhttps://www.youtube.com/watch?v=Ivjsd_QFk8Qภาพปกบทความ : ภาพที่ 1 โดย Pichest จาก canva แต่งด้วย canvaภาพในเนื้อหา : ภาพที่ 1 โดย pong681 จาก canva / ภาพที่ 2 โดย ignartonosbg จาก pixabay / ภาพที่ 3 โดย endriqstudio จาก pixabay / ภาพที่ 4-6 โดย ผู้เขียนวิดีโอในบทความ : วิดีโอ1 จาก เที่ยวตามใจ.คอม / วิดีโอ2 วิดีโอ3 จาก ดีกว่ากินดิน Eatdincooking เปิดประสบการณ์ความบันเทิงที่หลากหลายสุดปัง บน App TrueID โหลดเลย ฟรี !
