เชื่อว่าทุกคนเคยประสบอุบัติเหตุเล็กๆน้อยๆ ไม่ว่าจะเป็นหกล้ม เดินชนโต๊ะ หรือข้อเท้าพลิก และผลที่ตามมาคือการปวด บวมและมีรอยฟกช้ำใช่มั้ยคะ สำหรับการปฐมพยาบาลเบื้องต้นที่เคยได้ยินมา บางคนก็บอกให้ประคบร้อน บางคนก็บอกให้ประคบเย็น เอ.. เริ่มสับสน เคยสงสัยกันมั้ยคะ ว่าต้องประคบร้อน หรือ ประคบเย็น กันแน่ ? เนื่องจากผู้เขียนซุ่มซ่ามเดินชนนั่นชนนี่บ่อยมากจึงได้ประคบให้ตัวเองบ่อยๆ เคยประคบทั้งผิดวิธีและถูกวิธีมาแล้ว วันนี้จึงขอมาไขความสงสัยนี้ให้กับทุกคน ไปดูกันเลยค่ะว่า การบาดเจ็บแบบไหน ต้องประคบร้อนหรือประคบเย็นอันดับแรกต้องรู้ก่อนว่า การประคบแต่ละแบบ ส่งผลต่อร่างกายอย่างไร เราจึงจะใช้ประโยชน์จากการประคบได้ตรงกับการบาดเจ็บของเราการประคบร้อนทำให้เส้นเลือดขยายตัว ผลที่ตามมาคือเพิ่มการไหลเวียนของเลือดการไหลเวียนของเลือดที่เพิ่มขึ้น ทำให้สารที่จะมาช่วยซ่อมแซมส่วนที่บาดเจ็บเสียหายมีมากขึ้น จึงช่วยฟื้นฟูเนื้อเยื่อที่ได้รับความเสียหายลดความตึงตัวของเส้นเอ็นและกล้ามเนื้อ ผลโดยรวมทำให้อาการปวดลดลง ทำให้ข้อต่อและกล้ามเนื้อยืดหยุ่นมากขึ้นประคบร้อนเมื่อไหร่ ?การปวด หรือ การบาดเจ็บที่ทำให้เกิดการปวดเรื้อรัง การบาดเจ็บจากอุบัติเหตุ หรือ การเล่นกีฬา ตั้งแต่ 3 วันขึ้นไป ภาวะกล้ามเนื้อเกร็ง กล้ามเนื้อตึงตัว ภาวะข้อติดภาวะปวดประจำเดือนอาการปวดศีรษะ ปวดตึงคอบ่าไหล่ หรือปวดตึงหลัง จาก office syndromeอาการปวดตึงน่อง ปวดตึงขา จากการเดินมากหรือยืนนานวิธีการประคบร้อนประคบด้วยวัสดุที่ให้ความร้อน ได้แก่ แผ่นความร้อน,กระเป๋าน้ำร้อน, ถุงน้ำร้อน หรือขวดใส่น้ำร้อน โดยต้องใช้ผ้าคลุมด้วยเสมอเพื่อไม่ให้ความร้อนสัมผัสผิวหนังโดยตรง ทำให้ลวกผิวได้ หรือหากไม่มีอุปกรณ์ดังกล่าว ก็สามารถใช้วิธีง่ายๆ คือ ใช้ผ้าขนหนูชุบน้ำอุ่นและบีบให้พอหมาดแทนก็ได้เช่นกันประคบบริเวณที่ปวด นานประมาณ 15-20 นาที ทำได้บ่อยวันละ 2-3 ครั้ง การแช่น้ำอุ่น ก็เป็นการใช้ความร้อนเพื่อลดอาการปวด ลดการตึงตัวของกล้ามเนื้อเช่นกันข้อควรระวังในการประคบร้อนผู้ป่วยที่มีภาวะเลือดออกผิดปกติ หรือ ผู้ป่วยเบาหวานที่มีอาการชา ควรระมัดระวังหรือหลีกเลี่ยงการประคบร้อนความร้อนที่สูงเกินไป หรือประคบนานเกินไป อาจลวกผิวทำให้เกิดการบวมแดง หรือ ผิวหนังพุพองเป็นตุ่มน้ำได้ห้ามประคบร้อนบริเวณที่มีบาดแผล การประคบเย็นช่วยให้เส้นเลือดหดตัว ผลที่ตามมาคือ ทำให้เลือดคั่งน้อยลง จึงช่วยลดการอักเสบ ลดการบวมของเนื้อเยื่อและข้อต่อลดการปวดจากการอักเสบเฉียบพลันประคบเย็นเมื่อไหร่ ?อาการปวด บวม และฟกช้ำจากการบาดเจ็บเฉียบพลับ คือ ในช่วง 1-3 วันแรกของการบาดเจ็บการบาดเจ็บเฉียบพลัน เช่น ข้อเท้าแพลง รอยฟกช้ำ รอยบวม บริเวณที่ปวดจากการกระแทกหรือถูกแมลงกัดต่อย ผิวบวมแดงจากถูกน้ำร้อนลวก การบาดเจ็บทางกีฬาที่เกิดทันทีอาการปวดแสบผิวเนื่องจากถูกแดดเผาอาการบวมหลังการผ่าตัดอาการอื่น ๆ เช่น ปวดศีรษะ ไข้สูง เลือดกำเดาไหล ช่วยห้ามเลือดในบาดแผลจากของมีคม วิธีการประคบเย็นประคบบริเวณที่บาดเจ็บด้วย เจลประคบเย็นสำเร็จรูป, ผ้าห่อน้ำแข็ง, ถุงพลาสติกใส่น้ำแข็งหรือน้ำเย็น หรือประยุกต์ใช้ขวดน้ำแช่เย็นก็ได้เช่นกัน โดยต้องไม่ลืมห่อด้วยผ้าบางๆ หรือกระดาษทิชชูก่อนประคบลงบนผิวหนังโดยตรงประคบทันทีหลังการบาดเจ็บ และในช่วง 1-3 วันแรกประคบนานครั้งละ 15-20 นาที ประคบซ้ำได้วันละ 2-3 ครั้งข้อควรระวังในการประคบเย็นผู้ที่มีอาการแพ้หรือไวต่อความเย็นมากระมัดระวังในการประคบเย็นในบริเวณที่ผิวหนังมีความสามารถในการรับความรู้สึกลดลง เช่น คนที่ชาจากมีความผิดปกติของเส้นประสาทส่วนปลาย เช่น โรคเบาหวาน เป็นต้นไม่ควรประคบด้วยความเย็นจัด หรือประคบนานเกินเวลาที่แนะนำ อาจทำให้เส้นเลือดหดตัวมากจนผิวหนังส่วนปลายขาดเลือดได้ ประสบการณ์ของผู้เขียนช่วงแรกที่ผู้เขียนยังไม่มีความรู้เกี่ยวกับการประคบ วันหนึ่งเกิดอุบัติเหตุล้มข้อเท้าบวม และได้ประคบร้อนในวันแรก เพราะความเข้าใจผิดว่าเวลาปวดต้องประคบร้อน ซึ่งจำมาจากการประคบร้อนเวลาปวดประจำเดือน ปรากฎว่าข้อเท้าบวมและปวดหนักกว่าเดิม T_T ต่อมากได้ศึกษาข้อมูลมากขึ้นถึงได้เข้าใจว่า เราต้องเลือกการประคบร้อนและประคบเย็นให้เหมาะสมกับการบาดเจ็บของเรา จึงจะได้ประโยชน์จากการประคบนั้นๆ ถ้าเลือกผิด อาจทำให้เจ็บหนักกว่าเดิมเหมือนผู้เขียนได้นะคะTrick ง่าย ๆ ในการจำ เพื่อไม่ให้สับสนเวลารีบๆ คือ เย็นก่อน ร้อนทีหลังเย็นก่อน = อาการบาดเจ็บที่เป็นเพิ่งเป็น สดๆใหม่ๆ อาการบาดเจ็บใน 1-3 วันแรกร้อนทีหลัง = อาการปวดที่เป็นมาซักพักแล้ว เป็นมานานแล้ว หรือ ปวดเป็นประจำ เช่น ประจำเดือน office symdromeอ่านบทความนี้แล้วหวังว่าจะได้ประโยชน์จากข้อมูลนี้และสามารถนำไปใช้ดูแลตัวเองได้อย่างเหมาะสมนะคะ ข้อมูลอ้างอิงทางการแพทย์Rama ChannelโรงพยาบาลเปาโลโรงพยาบาลกรุงเทพHealthline.com บทความสุขภาพอื่น ๆ จากผู้เขียนรวมน้ำยาทำความสะอาดฆ่าเชื้อโควิดได้ หาซื้อได้ง่ายใน 7-11วิธีสังเกต "ไฝ" หรือ "มะเร็งผิวหนัง" กันนะ?ชา 7 ชนิด ดื่มก่อนนอน ช่วยให้ผ่อนคลายหลับสบาย Credit ภาพภาพประกอบปก จาก macrovector จาก freepik.com และ canva ภาพประกอบ 1 โดย wayhomestudio จากภาพประกอบ 2 จาก canva ภาพประกอบ 3 โดย jcomp จาก freepik.comภาพประกอบ 4 และ ภาพประกอบ 5 โดย rawpixel.com จาก freepik.com7-11 Community ห้องลับเมาท์มอยของกินของใช้ในเซเว่น อะไรดีอะไรใหม่ ต้องรู้ ต้องคุย ต้องแชร์
