พูดถึง ขมิ้นชัน หลายท่านอาจจะนึกถึงผิวเหลืองๆ ที่เกิดจากการทาขมิ้น(ทั้งแบบขมิ้นชันผง และขมิ้นชันสด) ทั้งตัวเพื่อบำรุงผิวพรรณให้ดูนวล เปล่งปลั่ง ใครเคยทาขมิ้นชันสูตรนี้เหมือนผู้เขียนจะรู้ว่ามือที่จับขมิ้นชันทาอยู่นั้น หากไปหยิบจับอะไรเข้าสีเหลืองของขมิ้นชันจะตามติดไปทั่ว ผ้าถุง ผ้าเช็ดตัว เสื้อ กางเกง เหลืองตามกันไปหมด ขมิ้นชันเป็นสมุนไพรดูแลผิวพรรณของคนไทยมาตั้งแต่อดีต(ใช้ทาถูให้ผิวสวย) และเป็นยาดูแลบำรุงร่างกาย สารสำคัญของขมิ้นชันจะอยู่ที่เหง้า คือ สารเคอร์คิวมินอยด์ (curcuminoids) เป็นสารสีเหลืองส้ม และ น้ำมันหอมระเหย (essential oil) มีสีเหลืองอ่อน ขมิ้นชันเป็นยาใช้รักษาอาการผอมเหลือง แก้โรคผิวหนัง แก้ท้องร่วง สมานแผล ขับลม รักษาอาการท้องอืดท้องเฟ้อ รักษาแผลในกระเพาะอาหาร ทาแก้ผื่นคัน รักษาชันนะตุ ฯลฯ ในบัญชียาหลักแห่งชาติ บัญชียาจากสมุนไพร ขมิ้นชันจะอยู่ในกลุ่มยาขับลม บรรเทาอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ ในรูปแบบยาเม็ด และยาแคปซูล นอกจากเป็นยาขมิ้นชันยังเป็นอาหารในลักษณะของเครื่องเทศ เพิ่มสีสัน กลิ่น และรสชาติในอาหาร เช่นเมนู แกงเหลือง แกงกะหรี่ ข้าวหมกไก่ ขมิ้นชัน มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Curcuma longa L. อยู่ในวงศ์ (family) Zingiberaceae สกุล (genus) Curuma มีชื่อพ้องคือ C. domestica Valeton และ Ammonum curcuma Jacq ชื่อท้องถิ่นในประเทศไทยที่ใช้เรียก เช่น ขมิ้น(ทั่วไป) ขมิ้นแกง ขมิ้นหยอก ขมิ้นหัว(เชียงใหม่) ขี้มิ้น ขมิ้น(ภาคใต้) ฯลฯ ขมิ้นชันเป็นไม้ล้มลุก อายุหลายปี ขมิ้นชันยังถูกนำมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์มากมายเพื่อความสะดวกในการใช้ และเรื่องของการเก็บรักษาให้ได้นานขึ้น อาทิ ขมิ้นชันอบแห้ง ขมิ้นชันผงสำหรับใส่อาหาร ครีมทาผิวขมิ้นชัน ผงอบผิวขมิ้นชัน ผงพอกหน้าขมิ้นชัน ผงขัดตัวขมิ้นชัน ผงขัดเท้าขมิ้นชัน ครีมขัดผิวขมิ้นชัน สบู่ก้อนขมิ้นชัน สบู่เหลวขมิ้นชัน โลชั่นทาผิวขมิ้นชัน ลูกประคบขมิ้นชัน ฯลฯ ผลิตภัณฑ์แปรรูปจากขมิ้นชันที่ผู้เขียนใช้อยู่ประจำ คือ สบู่เหลวสมุนไพรขมิ้นชัน สบู่ก้อนขมิ้นชัน และขมิ้นชันผง ซื้อใช้ประจำจากหมู่บ้านศีรษะอโศก อำเภอกันทรลักษ์ จังหวัดศรีสะเกษ เป็นแหล่งผลิตและแปรรูปสมนุไพรที่มีคุณภาพมากๆ แห่งหนึ่งของจังหวัด ผู้เขียนเองปลูกขมิ้นชันไว้พอสมควร ขมิ้นชันเหง้าสดใช้ถูทาบำรุงผิวจะใช้ที่ตนเองปลูก ไม่ได้ซื้อหา นอกจากขมิ้นชันเหง้าสดจะทำให้ผิวสวย ผู้เขียนยังใช้ขมิ้นชันทาเวลาเป็นแผล เป็นตุ่มคัน จากการโดนยางจากต้นไม้ต้นสมุนไพรที่เราปลูกกัด ถ้าคนแพ้ยางจากต้นไม้จะรู้ว่าโดนยางกัดจะแสบร้อนผิวเป็นผื่นแดง มีอาการคันร่วมด้วย บางคนทายาแก้คันแก้แพ้ก็ยังไม่หาย ผู้เขียนใช้เหง้าขมิ้นชันสดปอกเปลือกนำไปล้าง แล้วนำมาผ่าหรือหั่น(ชิ้นบางๆ) หรือตำ ทา พอก ประมาณ 2 - 3 วัน อาการแสบคันและตุ่มจะหายไป สมุนไพรแต่ละชนิดมีประโยชน์หลายอย่างเป็นยา เป็นอาหาร ช่วยดูแลสุขภาพ มีสมุนไพรปลูกติดบ้านไว้ หากเรามีอาการเจ็บป่วยเล็กน้อย อาการไม่หนักก็สามารถใช้สมุนไพรที่ปลูกไว้ให้ถูกชนิดในการดูแลรักษาตนเองและคนรอบข้างได้ ขมิ้นชันก็เป็นสมุนไพรอีกอยางหนึ่งที่มีสรรพคุณมาก นอกจากจะซื้อแบบแปรรูปมาใช้แล้ว หามาปลูกติดบ้านไว้สักกระถางก็ดีนะคะ เครดิต ขอบคุณข้อมูลจาก คุณประโยชน์และฤทธิ์ทางชีวภาพที่หลากหลายของสมุนไพรขมิ้นชัน ชัชวาลย์ ช่างทำ ขอบคุณข้อมูลจาก บัญชียาหลักแห่งชาติ บัญชียาจากสมุนไพร ขอบคุณภาพประกอบจาก pexels ภาพปก Jellybee ภาพประกอบที่ 1 Jellybee/ ภาพประกอบที่ 2 Marta Branco/ภาพประกอบที่ 3 Karl Solano ภาพประกอบที่ 4 ถ่ายโดยผู้เขียน อัปเดตข่าวสาร และแหล่งเรียนรู้หลากหลายแบบไม่ตกเทรนด์ บน App TrueID โหลดเลย ฟรี !